YouTube en Facebook financieren pulpnieuws
Clickbaitboeren verdienen geld dankzij YouTube en Facebook
Producenten van pulpnieuws en desinformatie verdienen nog steeds miljoenen aan advertenties via Google, YouTube en Facebook, blijkt uit een onderzoek van het journalistieke tech-medium MIT Technology Review. Het probleem is al meer dan vijf jaar bekend, sinds de onthullingen over Macedonische nepnieuwsproducenten die tijdens de verkiezingscampagne van Trump in 2016 met hun berichten massa's Amerikaanse kiezers bereikten.
Hoewel de techbedrijven maatregelen namen, blijkt het nog steeds mogelijk om geld te verdienen met desinformatie vermomd als nieuws: clickbaitpagina's die mikken op een publiek in Myanmar en worden gerund vanuit Vietnam en Cambodia, konden geld verdienen met Facebook-advertenties.
Macedoniërs bleken ook de afgelopen twee jaar op dezelfde wijze actief. Tijdens de Amerikaanse verkiezingscampagne in 2020 verspreidde een cluster van Macedonische pagina's clickbait gericht op een publiek van vrouwen en de lhbti-gemeenschap in de VS.
Of het hier gaat om ondernemers met puur commerciële belangen of om een politiek gemotiveerde beïnvloedingscampagne, maakt voor het resultaat niet uit: geholpen door de infrastructuur van techbedrijven kunnen nepnieuwsproducenten met valse berichten het publieke debat vervuilen.
Het artikel van MIT Technology Review gaat uitgebreid in op de werkwijze van pulpnieuwsproducten, de advertentiemogelijkheden, en de tekort schietende maatregelen van de platforms.
Factchecks
Zwembad op Urk schrapte QR-code niet
Volgens berichten op Facebook en Twitter zou een zwembad in Urk de QR-code niet langer gebruiken. Vanwege de huidige coronamaatregelen zouden Urkers massaal hun lidmaatschap hebben opgezegd. En daarom zou het zwembad gestopt zijn met bezoekers vragen naar hun coronatoegangsbewijs. Dit klopt niet: op Urk is maar één zwembad en de directeur hiervan legt uit dat zijn medewerkers nog steeds de QR-code controleren. [Dpa factchecking]
Resultaat coronasneltests staat niet vooraf vast
Een foto met verpakkingen van coronasneltesten werd op Facebook afgelopen week honderden keren gedeeld. Op de ene verpakking staat het label "Positive Control Swab" en op het andere "Negative Control Swab". Het bijschrift beweert dat de resultaten van de coronasneltests al vooraf vast staan. Op deze manier zouden de landelijke besmettingscijfers worden gemanipuleerd. De wattenstaafjes op de foto blijken echter alleen te dienen voor kwaliteitscontrole. Op 23 november bevestigde een woordvoerder van ACON Laboratories aan AFP dat de controle-wattenstaafjes gebruikt worden om te kijken of de testprocedure correct wordt uitgevoerd. [AFP Factcheck Nederland]
Geen ‘global cooling’ op Groenland
Ferdinand Meeus, die 15.000 volgers heeft op Twitter, deelde afgelopen tijd met regelmaat enkele grafieken over de ijsmassa in Groenland, waarvan de bijschriften vermeldden dat het klimaat niet opwarmt. Het ijs op Groenland is volgens Meeus zelfs aan het groeien, er is een ‘global cooling’ de afgelopen 30 jaar. Knack achterhaalde dat de aangehaalde grafieken niet een volledige weergave zijn van de stand van zaken in Groenland.
Het onderzoek waar de grafieken op zijn gebaseerd, stelt dat de ijskappen dagelijks aan massa verliezen en winnen. De grafieken die op social media rondgaan, betreffen enkel de data van de ijskappen die aan massa winnen.
Daarnaast tonen de grafieken de situatie van de ijskappen op één dag of op een deel van het jaar. Uit deze korte tijdsperiode kan niet worden afgeleid of er een verband is met een zogenaamde 'global cooling.' Knack vroeg Meeus om zijn beweegredenen voor het verspreiden van deze informatie, waarop hij reageerde dat hij geen foutieve informatie verspreidde. [Knack]
Broodje aap in Tweede Kamer
Vorige week vertelde Joba van den Berg (CDA) in die Tweede Kamer dit opmerkelijke verhaal (PZC):
"Tijdens het debat zojuist kreeg ik het volgende voorbeeld mee van iemand uit CDA-kring dat ik graag met u wil delen. Iemand meldde zich af voor een activiteit wegens besmetting met corona. De volgende dag wordt deze persoon gesignaleerd in een supermarkt. Diegene die het opmerkt denkt: wat moet ik doen? En meldt het incident aan de bedrijfsleider dat er iemand met corona in de supermarkt loopt. Die bedrijfsleider roept vervolgens (via de intercom) om dat degene die corona heeft de winkel meteen moet verlaten. Daarop verlaten ijlings 5 (!) mensen de winkel."
Tweede Kamerlid Van den Berg diste een internationaal verbreid broodjeaapverhaal op, dat sinds maart circuleert in Italië en ook in Nederland al langer bekend is. Vaak is degene die de besmette klant herkent en verklikt een huisarts.
Onderzoek: Factcheckers kan je beter niet vervangen door ‘wisdom of the crowd’
Factcheckers over de hele wereld zijn dag in dag uit bezig met het weerleggen van onjuistheden die rondgaan op sociale media. Maar voordat factcheckers hun onderzoek klaar hebben, zijn de onjuiste berichten al wijdverspreid. Bovendien zijn er veel te weinig factcheckers om alle verdachte berichten te controleren.
Zou het daarom wellicht een goed idee zijn om de wisdom of the crowd in te schakelen om onware en misleidende berichten te filteren? Twitter experimenteert hier sinds begin dit jaar mee, met het project Birdwatch. Facebookbaas Zuckerberg opperde twee jaar geleden ook al eens dat dit mogelijk een oplossing is:
“The issue here is there aren’t enough of them, there just aren’t a lot of factcheckers. I think that the real thing that we want to try to get to over time is more of a crowdsourced model. Like if you get enough data points from within the community of people reasonably looking at something and assessing it over time, then the question is: can you compound that together into something that is a strong enough signal that we can then use that?”
Onderzoekers van New York University namen de proef op de som en onderzochten of een willekeurige groep mensen tot hetzelfde oordeel komt als professionele factcheckers bij de beoordeling van verdachte berichten. Dat bleek niet het geval te zijn.
De resultaten waren al wat beter voor een groep mensen met stevige politieke kennis, maar ook dan weken de oordelen in grote mate af van die van professionele factcheckers. Ook de inzet van kunstmatige intelligentie bij beoordelingen door the crowd leidde weliswaar tot betere resultaten, maar opnieuw waren er grote verschillen met de factcheckers.
Een groot nadeel van een crowd die maar matig in staat is om de juistheid van berichten te schatten, is niet alleen dat onjuiste berichten ten onrechte worden aangemerkt als ‘waar’, maar ook dat juiste berichten worden gekwalificeerd als ´onwaar’. De onderzoekers concluderen in hun artikel dan ook: “Our results suggest that a crowdsourced approach is unlikely to be able to replace a journalistic fact-checking system.”
Dit onderzoek verscheen in de eerste editie van Journal of Online Trust and Safety, een nieuwe wetenschappelijke publicatie die zich richt op onderzoek naar schadelijke invloeden op internet.
En verder...
Forum voor Democratie-leider Thierry Baudet werd van de week in het ootje genomen op sociale media. Op Twitter en Instagram deelden mensen voor de grap zogenaamde ‘bewijzen’ onder de hashtag #Thierryisgevaccineerd, waaruit zou blijken dat Baudet zich stiekem zou hebben laten vaccineren tegen corona.
Ook Willem Engel, voorman van actiegroep Viruswaarheid, was het slachtoffer van deze actie om complotdenkers belachelijk te maken. Op Twitter ging een bericht rond dat de voorman van Viruswaarheid voor de AIVD zou werken. [AD]
Doutzen Kroes kreeg veel kritiek omdat ze op Instagram met haar ruim 7 miljoen volgers een filmpje deelde waarin de coronapandemie en de vaccinaties worden afgeschilderd als een satanistisch complot. [Metronieuws]
Op de grens van Wit-Rusland en Polen maakten smokkelaars gebruik van wanhopige mensen die Europa probeerden binnen te komen. Op Facebook ging namelijk een nepnieuwsbericht rond waarin werd beweerd dat de grens naar Polen open zou gaan. [The New York Times]
De grote nieuwsmedia hadden toegang tot de Facebook Papers, maar hoewel zij erover publiceerden, maakten ze deze documenten gniet openbaar. Techwebsite Gizmodo vindt het van belang de Facebook Papers toch te delen. [Gizmodo]
Met een fraai staaltje digitaal detectivewerk ontmaskerde de Belgische factchecker Maarten Schenk de vermoedelijke uitbater van de site Conservative Beaver, die onder meer verzonnen berichten plaatste over de arrestatie van de Paus, Obama en Klaus Schwab.
Kijktip: Politifact checkt vaccinatie van kinderen in de VS zonder toestemming van ouders
De complotwebsite InfoWars beweerde dat kinderen op scholen in Amerika gevaccineerd worden zonder toestemming van hun ouders. Dat zou toegestaan zijn volgens een document van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Niets is minder waar, blijkt uit onderstaande video van Politifact.
Dit was de nieuwsbrief van deze week, prettig weekend!
Alexander, Peter, Maaike, Jord en Sofie