Week 50 bij Nieuwscheckers: Overwerk, alcolvrij bier en campagne tegen desinformatie
Deze week bij Nieuwscheckers: overwerk en werkplekkeuze
Overwerk en gezondheid
Een groot deel van de Nederlandse bevolking gaat een ongezonder leven leiden door overwerken, meldden NU.nl en andere media, op basis van onderzoek in opdracht van Zilveren Kruis. Langere werkdagen zorgen inderdaad voor minder beweging, ongezonder eten en slechter slapen, blijkt uit de enquêteresultaten. De bewering klopt, maar de gezondheidseffecten zijn onduidelijk, omdat die pas merkbaar worden bij extreem overwerk.
Werkplekkeuze man en vrouw
Mannen hebben meer vrijheid in het bepalen van de werkplek en werktijden, meldden verscheidene nieuwssites op basis van een enquêteantwoorden van 1011 mensen in loondienst, in opdracht van hardware-fabrikant Logitech. De achterliggende data zijn niet goed toegankelijk, maar 71 procent van de deelnemers is man. Bovendien laten andere studies op dit vlak een veel minder uitgesproken verschil tussen man en vrouw zien. De bewering beoordelen we daarom als niet te checken.
Factchecks van andere media: Tanden bleken, woningen voor asielzoekers en bier in het brein
Ook andere media publiceren factchecks. We geven elke week een selectie.
'Doorstroming van mensen met asielvergunning naar woning stokt’
Dat zei Staatssecretaris Mark Harbers (VVD) begin november op Radio 1. NRC Checkt zocht contact met Harbers en ontving het rapport Huisvesting Vergunninghouders van zijn woordvoerder. Daaruit blijkt inderdaad dat gemeenten iets achterlopen met het huisvesten van vergunninghouders, onder meer door krapte op de woningmarkt. NRC beschouwt de claim als half waar: het aantal asielzoekers dat nog in de procedure zit nam toe, maar het aantal vergunninghouders dat in een azc op een woning wacht, nam af. Daarom kan er niet worden gesproken van 'stokken'.
Tanden bleken met fruit
Volgens Cosmopolitan en Vriendin kan je fruit als geprakte aardbeien, bananenschillen en sinaasappelschillen gebruiken om je tanden op een natuurlijke manier te bleken, en dat zonder risico's. Volgens NUcheckt is dat echter onwaar: in fruit zitten zuren die je tanden er tijdelijk witter uit kunnen laten zien, maar je tanden ermee insmeren versnelt juist de slijtage van tandglazuur. Dat kan er op den duur voor zorgen dat je tanden eerder geel worden.
Effect van bier met alcohol en 0.0 op de hersenen
RTL en het Algemeen Dagblad beweren dat onze hersenen geen verschil merken tussen bier met of zonder alcohol, want dat zou de uitkomst zijn van nieuw onderzoek van de Universiteit Wageningen. NRC concludeert dat die claim onwaar is. In het onderzoek staat namelijk dat de hersenen wel degelijk verschil merken tussen de twee soorten bier, en wel na het slikken. Delen van de hersenen die te maken hebben met smaak, worden meer geactiveerd na het doorslikken van alcoholhoudend bier.
Publiekscampagne over desinformatie vanaf februari
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken stuurde gisteren een brief van negen kantjes naar de Tweede Kamer over de aanpak van desinformatie in de aanloop naar de Staten- en EU-verkiezingen begin 2019. Hoewel desinformatie afkomstig uit andere staten in Nederland volgens de brief nog geen impact heeft gehad, noemt de minister het een reëel gevaar. Om burgers daarvan bewust te maken zal vanaf februari tot de Europese verkiezingen in mei een publiekscampagne worden uitgevoerd.
De brief benadrukt dat de overheid zich verre wil houden van uitspraken over de waarheidsgehalte van concrete berichten. Het kabinet heeft er daarom - vergeefs - voor gepleit de site EUvsDisinfo op te heffen, die in opspraak kwam door Nederlandse media te betihten van het verspreiden van Kremlinpropaganda.
Ook kondigt de brief onderzoek aan naar de invloed van sociale media en zoekmachines op de komende verkiezingen, een game over desinformatie, en grotere transparante bij de stemmentellingen.
Gisteren verscheen ook, 384 pagina's dik, het rapport van de Staatscommissie Parlementair Stelsel, onder leiding van Johan Remkes. De commissie beveelt onder meer aan digitale campagnes van politieke partijen aan banden te leggen door transparantie te verplichten over uitgaven, microtargeting en advertenties via sociale netwerken.
Goed nieuws: subsidie voor ontwikkeling automatische checktool
De Vlaamse journalist Jan Jagers, factchecker bij tijdschrift Knack, ontvangt € 39.869 voor de doorontwikkeling van de tool FactRank Pro. Met die software wordt getracht uit teksten automatisch beweringen te halen die het factchecken waard zijn, bijvoorbeeld uit talkshows en kamerdebatten. Jagers werkt daarbij samen met de Universiteit van Antwerpen, KU Leuven en.... Nieuwscheckers! De tool moet factcheckers werk uit handen nemen en hen in staat stellen om de kwaliteit, efficiëntie en impact van publicaties te verhogen. Het einddoel is het publiek van betere informatie te voorzien en de pers van een extra en innovatief middel om zijn waakhondfunctie te vervullen.
En verder....
The Washington Post introduceerde begin deze week een nieuwe factcheckcategorie: the Bottomless Pinocchio, voor valse claims van Trump die meer dan twintig keer zijn herhaald.
In The Guardian spreken enkele factcheckers die samenwerken met Facebook in de strijd tegen nepnieuws zich uit over de werkwijze van het bedrijf. Ze vinden dat Facebook hun expertise en beschikbare middelen onvoldoende benut om de verspreiding van desinformatie te voorkomen. Facebook beloofde in een reactie onder meer om gegevens over het terugdringen van fake news op het platform te delen met factcheckers en onderzoekers.
Het European Journalism Center heeft in samenwerking met Google News The Data Journalism Handbook 2 uitgebracht, gratis beschikbaar via deze link. Boordevol informatie over het verzamelen en onderzoeken van data en het nut van datajournalistiek.
Politifact noemt het nepnieuws omtrent de studenten die in actie kwamen tegen wapens na de Parkland Shooting de leugen van het jaar. Lees hier meer over hun toelichting.
Dat was 'm weer voor deze week. Tot volgende week!
Peter Burger, coördinator
Alexander Pleijter, coördinator
Fiorella Opromolla, redacteur
Arno van 't Hoog, redacteur