Week 41 bij Nieuwscheckers: Beste binnenstad van Nederland, intimidatie van huisartsen en meer
Deze week bij Nieuwscheckers: Intimidatie van huisartsen, de beste binnenstad en haai op de parkeerplaats
Meer dan tien verschillende websites brachten op of kort na 17 september een ANP-bericht waarin staat dat 60 procent van de artsen in 2017 intimidatie van patiënten heeft meegemaakt. Hoewel het aantal artsen dat intimatie rapporteert onrustbarend hoog is, is de bewering onwaar, aangezien 60 procent van de ondervraagde artsen 'extern ongewenst gedrag' heeft gerapporteerd, en dat omvat meer dan alleen intimidatie. Onder die naam valt namelijk ook pesten en schelden. Lees hier onze uitgebreide factcheck.
Rotterdam heeft de beste binnenstad van Nederland. Ook is Rotterdam het gunstigst om te wonen en werken. Althans, dat beweren enkele media deze week op basis van het onderzoek ‘Wonen en werken in Nederlandse binnensteden’. Wie echter naar de onderzoeksresultaten kijkt, ziet dat Amsterdam bovenaan staat als het gaat om woonaantrekkelijkheid. Rotterdam staat alleen op nummer 1 wat betreft economische prestaties. In dit artikel leggen we je uitgebreid uit wat niet - of deels - klopt aan de koppen van de verschillende nieuwsmedia.
In het Schotse Oban werd dinsdagochtend 9 oktober een reuzenhaai gesignaleerd op een ondergelopen parkeerplaats. De foto ziet er realistisch uit, en in de kustwateren bij Oban worden deze haaien regelmatig gezien. En toch is het beeld nep. In deze factcheck laten we een paar zoekstrategieën en online tools zien waarmee je verdachte beelden kunt bekijken en verifiëren. Zo gebruiken we inVID om onzichtbare signalen van beeldbewerking op te sporen.
Factchecks van andere media: 1500 spinnen in je huis
Ook andere media publiceren factchecks. We geven elke week een selectie.
Leven er daadwerkelijk 1500 spinnen in een huis?
NUcheckt dook afgelopen week in de wereld van spinnen. Volgens de website Axed wonen er namelijk gemiddeld 1500 spinnen in een huis. Jinze Noordijk van het EIS Kenniscentrum Insecten (ja, we weten dat spinnen geen insecten zijn) vertelt aan NU.nl dat er in ieder huis zeker wel een paar honderd spinnen leven. Het is echter niet duidelijk hoeveel precies, en er lijkt in Nederland ook nog geen wetenschappelijk onderzoek naar te zijn gedaan. De redactie beschouwt de claim dan ook als onbewezen.
Zet wandelen een rem op 'negatieve' hersengebieden?
Hoogleraar klinische neuropsychologie Erik Scherder van de Vrije Universiteit Amsterdam zei kortgeleden op Radio 1 het volgende over wandelen: "Als je gaat lopen activeer je bepaalde delen van de hersenen die remmend werken op gebieden die eigenlijk een beetje voor negativiteit zorgen. Die worden normaal gesproken goed geremd, maar door te lopen verbeter je die remming." Volkskrant deed navraag en concludeerde dat het moeilijk te zeggen is of wandelen daadwerkelijk 'negatieve' hersengebieden afremt. Wel zijn er aanwijzingen dat wandelen gunstig uitpakt voor onze stemming.
Heeft AH to go een Europese primeur met pin- en kassaloos shoppen?
Sinds vorige maand kun je bij de twee Albert Heijn to go’s in het Amsterdams Medisch Centrum (AMC) pin- en kassaloos winkelen. Met een app op je telefoon, of met een speciale kaart, kun je afrekenen zonder dat er een kassa aan te pas komt. In een persbericht beweert Albert Heijn met dit concept een 'Europese primeur' te hebben. NRC controleerde of dat inderdaad het geval is, maar in Zweden bleek je in 2016 al op zo'n manier te kunnen werken. De bewering is dan ook onwaar.
Wetenschappelijk onderzoek naar Amerikaanse verkiezingstweets
Zowel in de maanden voor en na de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 linkten miljoenen tweets naar complotwebsites en andere onbetrouwbare bronnen, blijkt uit een studie van de Knight Foundation. De onderzoekers analyseerden meer dan 10 miljoen tweets van 700 duizend accounts. 6,6 miljoen daarvan linkten naar desinformatie. dat is veel, maar de onderzoekers merken zelf op dat reguliere nieuwsmedia een groter bereik hadden: zij zochten naar tweets met desinformatie. het viel hen op dat een groot deel van de tweets afkomstig was van geautomatiseerde accounts en dat de populariteit van de best bezochte fake news sites, ondanks maatregelen van Twitter, stabiel bleef. Klik hier voor de studie zelf, voor de uitgebreide samenvatting en voor commentaar.
En verder....
Op Facebook gaat sinds afgelopen dinsdag een bericht rond over de verdachten in de rechtszaak over de Zware Piet-blokkade, die al veroordeeld zouden zijn. Het gaat om nepnieuws, maar het bericht is inmiddels al meer dan 25.000 keer gedeeld.
President Trump schreef deze week een opiniestuk in USA Today over het Amerikaanse stelsel van zorgverzekeringen. De Washington Post factcheckte het stuk en kwam tot de constatering dat bijna elk zin een misleidende bewering of onjuistheid bevatte.
Verspreiders van nepberichten op social media zorgen in Indonesië voor chaos en verwarring. Het gaat veelal over de aardbeving die recent plaatsvond. De autoriteiten proberen alle nieuwtjes zoveel mogelijk te ontkrachten, en er zijn inmiddels ook al negen mensen gearresteerd die verdacht worden van de verspreiding. NRC wijdde er een uitgebreid artikel aan.
In China is WeChat de belangrijkste nieuwsbron voor internetgebruikers. Maar net zoals bij Facebook, is het ook een platform waarop razendsnel nepnieuws kan worden verspreid. Daar heeft WeChat echter wat op bedacht: iedere maand posten zij een top-10 van populaire nepberichten die zij hebben gedebunkt.
Circa 13 procent van de Amerikanen vertrouwt geen enkele nieuwssite of organisatie, schrijft Niemanlab. Dat zou blijken uit een survey waar 2.009 Amerikanen afgelopen augustus aan deelnamen. Wall Street Journal wordt door de meeste mensen als het betrouwbaarst beschouwd, gevolgd door ABC News en CBS News.
In het Macedonische Veles zien veel jongeren clickbait produceren voor een Amerikaans pubiek nog steeds als de weg naar rijkdom. De Groene Amsterdammer interviewde de ondernemers: 'Je publiceert je tekst in diverse Facebook-groepen van Trump-aanhangers – zoals Reclaim America, Trump Troopers 2017 of Trump Train – en dan wacht je gewoon tot ze op de tekst klikken, en vervolgens op de advertenties. Dat is het moment dat de dollars beginnen binnen te stromen.'
Dat was 'm weer voor deze week. Tot volgende week!
Peter Burger, coördinator
Alexander Pleijter, coördinator
Fiorella Opromolla, redacteur
Arno van 't Hoog, redacteur