Week 26 bij Nieuwscheckers: maakt kaas slank, genieten vrouwen meer van wijn en factcheckers in Duitsland
Deze week bij Nieuwscheckers: Maakt kaas slank, en genieten vrouwen meer van wijn dan mannen?
Cosmopolitan en Gatsby probeerden ons afgelopen week wijs te maken dat kaas eten slank maakt: mensen die veel kaas eten zouden dunner zijn dan mensen die dat niet doen. Redacteur Nadine nam het wetenschappelijke onderzoek onder de loep, en concludeerde dat de claim onwaar is. Mensen die veel zuivel eten zouden volgens het onderzoek slanker zijn. Dat bewijst echter niet dat je slanker wordt van zuivel eten, en zeker niet van kaas. Snel op zoek naar een gezonder tussendoortje dus, maar eerst kan je de uitgebreide factcheck hier lezen.
En van kaas gaan we over naar... wijn. Het Algemeen Dagblad en de bijbehorende regionale titels van De Persgroep beweerden afgelopen week dat vrouwen meer van wijn genieten dan mannen. Maar daar ging het onderzoek uit het nieuws niet over. Spaanse wetenschappers onderzochten de emotionele reacties van mannen en vrouwen (uit verschillende leeftijdscategorieën) op verschillende wijnen. Mannen scoorden op zowel 'blijdschap' als 'genot' hoger dan vrouwen. Het AD heeft het onderzoek onjuist vertaald naar een aandachttrekkende kop. Benieuwd? Hier vind je onze factcheck.
Nederlandse Turken kiezen massaal voor Erdogan. Die kop stond boven een bericht dat AD.nl de dag na de verkiezingen publiceerde. Maar zo massaal is dat niet, want meer dan de helft van de stemgerechtigde Nederlandse Turken ging helemaal niet naar de stembus. Lees hier onze uitleg.
Dalend IQ na dronkenschap, rietjes afbreken en kale
Ook andere media publiceren factchecks. We geven elke week een selectie.
"Twee keer flink dronken en je IQ daalt tien tot vijftien punten”, zei kinderarts Nico van der Lely vorige week in een interview met NRC. "Dat scheelt zo een schoolniveau.” Maar klopt dat wel? NRC Checkt ging na waar de uitspraak op is gebaseerd, en concludeerde dat het ongefundeerd is. De reden: het onderzoek waar naar wordt verwezen, geeft geen sluitend bewijs voor de stelling. De hele factcheck kan je hier lezen.
Duurt het écht 500 jaar voordat een rietje is afgebroken? De Volkskrant stelt dat niemand daar een antwoord op weet, maar dat het zeker honderden jaren duurt. De factcheck was gebaseerd op een uitspraak van Frans Timmermans op de Duitse tv-zender ZDF. Het was een voorbeeld in zijn pleidooi over een verbod op wegwerpplastic. Je leest de Volkskrant-check hier.
Even konden kale mannen in de veronderstelling leven knapper te zijn dan mannen met een bos haar op hun hoofd. Volgens de site Fem-fem bleek dat uit onderzoek. Onbewezen, oordeelt NUcheckt. Het onderzoek constateerde juist het tegenovergestelde: mannen met haar werden juist begeerlijker gevonden dan mannen zonder haar. Het onderzoek zegt alleen weinig over mannen die natuurlijk kaal zijn geworden. Er werd namelijk alleen gekeken naar de aantrekkelijkheid van kaalgeschoren mannen en mannen die digitaal kaal waren gemaakt.
In 2017 kwam minder dan de helft van de meisjes die werden opgeroepen voor het HPV-vaccin de prik daadwerkelijk halen. Dat meldde het RIVM afgelopen maandag. Al jarenlang gaan er geruchten over risico's en bijwerkingen van het vaccin. Chronische vermoeidheid is daar een van. NUcheckt zocht het uit: uit geen enkel onderzoek blijkt een verband tussen de inenting tegen HPV en chronische vermoeidheid.
Nieuw bij Nieuwscheckers: tipkanaal op WhatsApp
Naast Facebook, Twitter en Instagram is Nieuwscheckers vanaf nu ook bereikbaar via WhatsApp. Zie of hoor je een bericht dat je niet vertrouwt? Aarzel dan niet om een appje te sturen naar 071-5276551. Wie weet lees je daar binnenkort een factcheck over!
Factchecks over de grens: Duitsland
Ook in andere landen controleren factcheckers de feiten in het nieuws: op deze wereldkaart staan 149 organisaties. We stellen er de komende weken een aantal aan je voor.
In Duitsland en Oostenrijk checkt Mimikama broodjeaapverhalen, internetoplichting en hoaxes. Mimikama publiceert ook in het Nederlands.
Echtjetzt is de factcheckafdeling van onderzoeksjournalistiek collectief Correctiv.
Stimmtdas (motto: Waarheid is geen kwestie van perspectief) checkt uitspraken van politici.
Ook Faktenfinder van de ARD concentreert zich op politiek nieuws.
Meer Duitse 'Faktenchecker und Fake-Aufdecker' vind je hier.
Verkiezingen in Mexico: bots mengen zich in debat
Twitterbots en fake Facebook-accounts spelen al jaren een rol in politieke discussies in Mexico, waar komende zondag verkiezingen zijn. Reuters geeft een overzicht van de tactieken op het digitale slagveld, Buzzfeed portretteert 'the King of Mexican Fake News', een 29-jarige marketeer die ter plekke demonstreert hoe hij een hashtag trending maakt (videoverslag).
Om het debat zuiver te houden, werken meer dan 60 nieuwsorganisaties, gesteund door Facebook, Google en Twitter, al sinds maart samen in het project Verificado. De Washington Post heeft een stevig stuk over de maatregelen van Facebook tegen fake nieuws in Mexico, maar waarschuwt ook dat WhatsApp - dat slechter toegankelijk is voor factcheckers - een groeimarkt is voor de verspreiders van desinformatie.
Aan alles komt een eind...
... en dus ook aan de artikelen van onze gezondheidsredacteur Nadine Peels. De afgelopen maanden schreef ze over hooikoorts, broccoli, alcohol, drop en allerlei andere onderwerpen, maar nu is het tijd voor een nieuw avontuur: een fulltime baan! Ze gaat aan de slag als communicatiemedewerker voor het ALS-centrum van het UMC Utrecht. Wij wensen haar veel succes in de toekomst en danken haar voor haar inzet voor Nieuwscheckers.
Dat was 'm weer voor deze week. Tot volgende week!
Peter Burger, coördinator
Alexander Pleijter, coördinator
Fiorella Opromolla, redacteur
Nadine Peels, redacteur