Waarschuwingen tegen desinformatie: wat werkt?
Factchecks van andere media
Klimaatrampen worden niet veroorzaakt door H.A.A.R.P.
Volgens een Facebookgebruiker wordt het weer beïnvloed door een antennesysteem van het Pentagon. Het zou H.A.A.R.P. heten, wat staat voor High Frequency Active Auroral Research Program. Dat bestaat, maar is géén antennesysteem van het Pentagon en het weer kun je er zeker niet mee beïnvloeden. De huidige klimaatverandering is er dan ook absoluut niet aan te wijten, aldus dpa-factchecking.
'Wakker' commentaar bij Olympische Spelen blijkt echt, maar wel onwaar
Een kleine terugblik op de Olympische Spelen in een factcheck van onze zuiderburen van Knack. Het onderwerp: een video van een Olympische medaille-uitreiking met Duits commentaar. De, volgens de Facebookgebruiker, 'wakkere' commentatoren doen enkele opvallende uitspraken, zoals dat 'corona de enige ziekte is', 'AIDS is uitgestorven' en dat er '130 miljoen hongerdoden zijn gevallen door de coronamaatregelen'. De video is echt, maar de uitspraken zijn onzin, blijkt uit de factcheck van Knack.
Gedeelde foto's van genocide jezidi's tonen iets heel anders
Sommige veel gedeelde foto's bij berichtgeving over de genocide op de jezidi's door IS, hebben in werkelijkheid niets te maken met het onderwerp. Dat is een groot probleem, schrijft Knack. Het werkt visuele geschiedvervalsing in de hand.
Onderzoeken
Effectief waarschuwen tegen desinformatie
Hoe kunnen Google, Facebook en andere platforms hun gebruikers het beste waarschuwen tegen misleidende of onjuiste berichten? Waarschuwingen die gebruikers dwingen om te pauzeren en na te denken over hun volgende stap zijn effectiever dan vrijblijvende verwijzingen naar factchecks. Dat blijkt uit een serie experimenten van een team Amerikaanse onderzoekers.
Sociale netwerken zouden een voorbeeld moeten nemen aan de softwareontwikkelaars, vinden zij, die al langer ervaring hebben met waarschuwingen voor beveiligingsproblemen, en onderzoek nar de effectiviteit daarvan. Ook daarbij bleken waarschuwingen die gebruikers dwingen hun handelingen te onderbreken (‘Weet u zeker dat u wilt doorgaan naar deze website, die is gelabeld als onbetrouwbaar?’) het effectiefst.
Gedwongen onderbrekingen zijn niet de enige oplossing, aldus de onderzoekers, maar wel een nuttige aanvulling op vrijblijvende suggesties enerzijds en het paardenmiddel van posts of accounts verwijderen anderzijds. (journalistieke samenvatting; wetenschappelijk artikel, USENIX Security Symposium).
Platforms zijn laks in maatregelen tegen antisemitisme
In meer dan acht van de tien gevallen ondernamen Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, en YouTube geen actie tegen berichten die haat tegen joden promootten en die werden gerapporteerd door gebruikers. Dat blijkt uit een onderzoek van het Center for Countering Digital Hate, dat in mei en juni 714 antisemitische posts verzamelde en rapporteerde, bij elkaar goed voor minstens 7,3 miljoen views.
Alle platforms hebben richtlijnen voor gebruikers die dit soort berichten verbieden. Het ging bij de berichten behalve om expliciete uitingen van haat en oproepen tot geweld (zoals hashtag #killthejews) om antisemitische desinformatie, zoals holocaustontkenning en samenzweringstheorieën over 9/11 en COVID-19 als joodse complotten. Van de 111 berichten die de Holocaust ontkenden, lieten de aangesproken platforms er 89 staan.
En verder...
Misschien wel 's werelds bekendste factcheckwebsite: het Amerikaanse Snopes. Opgericht door David Mikkelson, die zichzelf op die manier altijd presenteerde als groot voorvechter van goede journalistiek. Maar wat blijkt? Zelf maakte hij zich jarenlang schuldig aan plagiaat. Dat deed hij door alinea's te combineren die rechtstreeks afkomstig waren van andere media, zo blijkt uit onderzoek van BuzzFeed. Het grootste deel van die artikelen verschenen onder een andere naam dan zijn eigen. Volgens een medewerker van Snopes om de indruk te wekken dat hij meer personeel had dan eigenlijk het geval was.
In Het Parool vertelt hoogleraar consumentenpsychologie Bob Fennis (RUG) over zijn onderzoek naar nepnieuws. Hij benadert dat vanuit psychologisch perspectief: hoe kan het dat we zo snel geneigd zijn om nepnieuws te geloven? Op wie eenmaal overtuigd is van bijvoorbeeld een complottheorie, hebben factchecks volgens Fennis geen invloed meer. “Simpele correcties van nepnieuws worden altijd weggedrukt in de zee van herhaling waarin nepnieuws wordt rondgepompt. Je staat altijd met 10-0 achter.”
Een Amerikaans netwerkplatform voor artsen blijkt vol te staan met desinformatie over vaccineren, meldt CNBC.
De Nederlandse socioloog Jaron Harambam, gepromoveerd op complotdenkers, schreef een boek waarin hij een aantal van hen portretteert The Truth is Out There. In een interview in NRC pleit hij ervoor hun zorgen serieus te nemen: ''De term 'wappie' schakelt andere perspectieven te makkelijk uit''
Tot de volgende!
Peter, Alexander, Kim en Jord