Van Haga overschat aantal goedkope scheefhuurders
Van Haga overschat aantal goedkope scheefhuurders
Er zijn te veel woningzoekenden en te weinig woningen. Nederland zit midden in een wooncrisis. In een recent Tweede Kamerdebat beweerde Wybren van Haga dat 20 procent van de bewoners van een sociale huurwoning te veel verdient en dus scheefwoont. Waarom dat niet klopt, lees je in deze nieuwsbrief. Verder doken we deze week in het verhaal van de verpleegkundige Tiffany Dover, die onwel werd na haar vaccinatie en sindsdien wordt achtervolgd door complotdenkers. En natuurlijk brengen we je op de hoogte van al het laatste factchecknieuws!
Scheefhuurders betalen vaak eerder te veel dan te weinig
Nederland heeft te maken met een wooncrisis: daar draait niemand omheen. De oplossing ligt, zoals altijd, minder voor de hand. Volgens Tweede Kamerlid Wybren van Haga blijft het probleem onder andere door scheefwonen in stand. ‘Scheefwonen’ of ‘scheefhuren’ betekent dat je in een sociale huurwoning woont die niet bij je inkomen past. Van Haga beweert dat 20 procent van de huurders van sociale huurwoningen scheefwonen.
Hoewel Van Haga in een reactie laat weten zich te beroepen op cijfers uit 2012, komen de meest actuele cijfers van het CBS uit 2021 met 17,6 project aardig in de buurt van de 20 van Van Haga. Toch bestempelt Nieuwscheckers de bewering van Van Haga als onjuist. Het Kamerlid haalt namelijk dure en goedkope scheefhuur door elkaar. Bij goedkope scheefhuur hebben mensen een te hoog inkomen voor de sociale huurwoning waar ze in wonen. Dure scheefhuur is het tegenovergestelde en houdt in dat je te duur huurt in verhouding tot je inkomen.
Volgens Van Haga betreft het genoemde percentage enkel goedkope scheefhuurders. De laatste cijfers van het CBS bewijzen dat dit niet klopt. Het aantal goedkope scheefhuurders is niet meer dan 7,2 procent. De groep dure scheefhuurders is groter, namelijk 10,4 procent. Het percentage goedkope scheefhuurders is zelfs met 4,4 procent gedaald sinds 2012.
Factchecks van andere media
Wilt u pinnen of contant betalen?
Knip je pinpas nog maar niet door. In tegenstelling tot de beweringen uit een viraal online bericht is cashgeld niet veel voordeliger. De auteur van het pleidooi beweert dat 50 euro cash eeuwig zijn waarde zou behouden, terwijl elektronische betalingen het geld door transactiekosten zouden opslokken. Dit is onjuist, stelt Knack. Een bankbiljet blijft niet eeuwig circuleren zoals de tekst suggereert, ook aan contante betalingen zijn kosten verbonden en de transactiekosten voor elektronische betalingen liggen een stuk lager dan het bericht stelt.
Nep-affiche rekruteert Amerikaanse werklozen voor het Oekraïense leger
"Moe van het leven op een uitkering? Kom bij het internationale legioen voor de verdediging van Oekraïne." Met deze slagzin zou de Oekraïense overheid Amerikaanse werklozen proberen te rekruteren voor het leger. Het affiche waar socialemediagebruikers de slogan op ontdekten, is niet echt. Zo circuleert er online maar één foto en zegt de Oekraïense ambassade in Washington de poster nooit eerder te hebben gezien. [dpa]
AI genereert beeld van WikiLeaks-oprichter in cel
In 2019 werd WikiLeaks-oprichter Julian Assange opgepakt op verdenking van spionage na een verblijf van bijna 7 jaar in de ambassade van Ecuador in Londen. De sensationele arrestatie trok wereldwijd veel aandacht en de campagne voor de vrijlating van Assange is in volle gang. Zo circuleert online een foto die de erbarmelijke omstandigheden in zijn gevangeniscel zou moeten illustreren. De vrouw van Assange liet aan AFP weten dat de afbeelding niet echt is. Een gebruiker op sociale media die de foto deelde, bevestigt dat hij AI heeft gebruikt om het beeld te genereren.
Hoe een verpleegster een icoon werd in de anti-vaccinatiecampagne
Tiffany Dover had een drukke dag achter de rug op de Covid-afdeling van een ziekenhuis in Tennessee toen ze als een van de eersten ter wereld werd gevaccineerd tegen Covid-19. Ze had hard gewerkt en weinig gegeten, maar stond te popelen om deze belangrijke stap te zetten, vertelt ze in een interview met NBC. Op een livestream was te zien hoe Tiffany de prik in haar arm kreeg en enkele minuten later klaarstond voor een interview. Nog voor ze kon uitspreken hoe dankbaar ze was voor het vaccin viel ze flauw.
Nog diezelfde dag stond Tiffany weer op de werkvloer, maar de beelden van haar val gingen de hele wereld over. Binnen de kortste keren werd ze belaagd door complotdenkers die hadden geconcludeerd dat ze was overleden. Op advies van het ziekenhuis trok ze zich terug, in de hoop dat het vuur van de geruchten zou doven. Maar haar stilte bevestigde enkel de vermoedens over haar overlijden.
In de afgelopen jaren is Tiffany uitgegroeid tot een soort icoon van de anti-vaccinatiecampagne. De hashtag #WheresTiffanyDover maakt nog elke paar weken een terugkeer op sociale media en de video waarin te zien is hoe Tiffany onwel wordt, dook vorig jaar nog op in de controversiële complotfilm Died Suddenly (destijds veelvuldig gefactcheckt, zie hier). Hetzelfde lot trof Heather McDonald, die tijdens een stand-up comedy- optreden flauwviel op het podium. De beelden van haar val kregen ook een plekje in de montage van Died Suddenly.
Deze week maakte Tiffany definitief een einde aan haar stilte. Ze leeft en deed haar verhaal bij NBC nieuws. Het hele interview lees je hier of beluister je in deze podcast van NBC.
10 miljoen voor Nationaal Expertisecentrum Wetenschap & Samenleving
Nederland krijgt een expertisecentrum dat de communicatie over wetenschap moet ondersteunen. Dat maakte minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap deze week bekend. Het centrum, waarvoor de minister tot 2031 tien miljoen uittrekt, is volgens hem nodig in een tijd waarin ‘wetenschappelijke kennis moet concurreren met een vloedgolf aan informatie en desinformatie.’
De blauwdruk voor het Nationaal Expertisecentrum Wetenschap & Samenleving (NEWS) is een adviesrapport van de Leidse hoogleraar Wetenschapscommunicatie Ionica Smeets en Alex Verkade (van het regieorgaan praktijkgericht onderzoek van de hogescholen). ‘Alleen al vanuit democratisch oogpunt en vanuit het beginsel van gelijke kansen zouden wetenschappers [...] hun stinkende best moeten doen om iedereen te betrekken bij wetenschap’, schrijven zij deze week in een opiniestuk in NRC Handelsblad. Niet als vorm van marketing of preken voor eigen parochie, maar als tweerichtingsverkeer: wetenschappelijke kennis delen en luisteren naar kennis vanuit de samenleving.
Communicatie is geen wondermiddel om het vertrouwen in wetenschap te vergroten, aldus Smeets en Verkade in hun adviesrapport: ‘Tegen fraude, belangenverstrengeling, machtsmisbruik en andere integriteitszaken valt niet op te wetenschapscommuniceren. Tegelijk kan wetenschapscommunicatie helpen om te laten zien dat dit soort uitwassen niet representatief zijn voor de wetenschap als geheel. Wetenschapscommunicatie die burgers meeneemt in het proces en de methode van onderzoek laat mensen ervaren hoe moeilijk, onzeker en foutgevoelig wetenschap kan zijn.'
En verder…
De ontwikkeling van artificiële intelligentie gaat sneller dan de ontwikkeling van verificatietechnieken. The New York Times laat zien hoe moeilijk het is om AI en werkelijkheid van elkaar te onderscheiden.
Russische desinformatie en propaganda verspreiden zich door het Midden-Oosten. De tegenbeweging uit het Westen heeft hier nauwelijks een stem. [Politico]
In 2003 maakte marien bioloog Thomas Peschak een foto van een haai die achter een kano aan zwemt. Hoewel zowel de foto als de situatie echt zijn, zet het beeld al jaren aan tot het verspreiden van nepnieuws. Peschak deed voor National Geographic zijn verhaal.
Complotdenker Micha Kat moet twee jaar de cel in voor opruiing en bedreiging. [NOS]
Accounts met een betaald Twitter-abonnement verspreiden massaal desinformatie. Het blauwe vinkje was oorspronkelijk bedoeld om authenticiteit aan te geven, maar lijkt nu een manier om nepnieuws te verhullen. [NewsGuard]
Luistertip: Onderzoek naar complotdenkers
De socioloog Jaron Harambam deed wat veel onderzoekers van complotdenkers nalaten: hij sprak uitgebreid met de complotdenkers zelf. In de podcast Onder Mediadoctoren vertelt hij over zijn onderzoek en zet hij kanttekeningen bij paniekerige beweringen over de omvang en invloed van complotdenken.
Agenda
April
17 - Webinar door factchecker Brecht Castel (KNACK) bij EDMO BELUX
20 - Benedmo-webinar: Making factchecks work. Door onderzoekers Michael Hameleers en Marina Tulin. Schrijf je hier in.