The Simpsons zijn geen waarzeggers
Het tragische lot van de onderzeeër van OceanGate hield vorige week de wereld in de greep. Grappen en theorieën overspoelden de sociale media. In de berichtenstroom zagen we opvallend vaak de bekende gele gezichten van The Simpsons langskomen. De animatieserie zou de gebeurtenis namelijk al in 2006 hebben voorspeld. Maar opnieuw blijkt: de serie heeft geen waarzeggers in dienst. Verder rukte deze week de Grafiekpolitie uit voor een hittekaart en vatten we het nieuwste factchecknieuws voor je samen.
Onderzeeërongeluk niet voorspeld door Simpsons
The Simpsons heeft een unieke status als televisieprogramma. Het is niet alleen de langstlopende Amerikaanse animatieserie maar staat ook bekend om vage toekomstvoorspellingen. Eerder kreeg de serie al credits voor de voorspelling van de aanslagen van 11 september en het presidentschap van Trump. Nu wordt ook het recente ongeluk met de onderzeeër van OceanGate gelinkt aan een aflevering van The Simpsons. Hoewel Nieuwscheckers enkele overeenkomsten ziet tussen het incident en de serie, zijn er ook duidelijke verschillen. Benieuwd naar de hele vergelijking? Lees het artikel hier.
Grafiekpolitie: Hittekaart woningmarkt leidt gebruikers op dwaalspoor
De druk op de woningmarkt is hoog. Projectontwikkelaar BPD publiceert elk jaar een ‘hittekaart’ van de Nederlandse woningmarkt waarop te zien is hoe elke gemeente ervoor staat. De kaart oogt aantrekkelijk, maar informeert de gebruiker niet optimaal. De Grafiekpolitie legt uit wat er mis gaat en laat zien hoe het beter kan.
De visualisatie die linksonder verscheen in maart op de site is van projectontwikkelaar BPD. De kleurenschaal is niet geschikt voor het doel, omdat de volgorde van de gebruikte kleuren niet meteen duidelijk is. Het advies van Nieuwscheckers is dan ook om een kleurschaal te gebruiken die gelijkmatig loopt van een lichte naar een donkere kleur. De voorkeur gaat uit naar rood, om de gevoelswaarde (rood is heet) te bewaren. De verbeterde versie is rechtsonder te zien.
Factchecks van andere media
Niet minder COVID-doden onder de Amish
De Amish-gemeenschap houdt zich traditiegetrouw aan strenge regels. Tijdens de coronapandemie kozen de leden ervoor om deze tradities in ere te houden en de maatregelen te negeren. Daarnaast lieten de meeste Amish zich niet vaccineren. De Amerikaanse coronavirus-criticus en ondernemer Steve Kirsch beweert dat de gemeenschap dankzij deze keuze significant minder Covid-doden telt. Onderzoekers vertelden AFP echter dat ook de Amish te maken kregen met pieken in het aantal sterfgevallen.
Vaccinatie-sceptici trekken foto medicijnen uit context
Een foto van een baby omringd door medicijnen zorgt voor ophef onder vaccinatie-sceptici. Volgens een Twittergebruiker zou de medicatie op de foto allemaal bedoeld zijn voor het kind. Dpa concludeert dat dit niet klopt. De medicijnen op de foto zijn gebruikt om zwangerschap en bevalling te bevorderen. Artsen kunnen steeds meer om mensen met een vruchtbaarheidsprobleem en kinderwens te helpen.
Apart slapen niet noodzakelijk goed voor een relatie
Het is 3 uur ‘s nachts. Je moet over vier uur je bed uit maar staart klaarwakker naar het plafond. Je partner snurkt, draait of praat hardop en houdt je wakker. Als dit de dagelijkse realiteit is, klinkt het misschien niet gek om apart te slapen. Metro beweert in een recent artikel dat een gescheiden slaapplek goed is voor je relatie. Toch is er volgens Knack geen bewijs dat apart slapen positieve gevolgen heeft voor de relatie. Experts benadrukken dat er geen recept bestaat voor een perfecte relatie. Bovendien kan samen slapen juist enorm bijdragen aan een gevoel van veiligheid en verbondenheid.
Benedmo-rapport: Hoe journalisten omgaan met de uitdagingen van desinformatie
Desinformatie is hinderlijk voor journalistiek werk. Zo kunnen journalisten overstemd raken door desinformatie, het doelwit zijn van manipulatie en onderwerp worden van desinformatie. De middelen om desinformatie te genereren en verspreiden worden razendsnel ontwikkeld (denk aan chatbots en deepfakes). Journalisten moeten veel werk verrichten om niet alleen op de hoogte te blijven van deze ontwikkelingen, maar zich er ook nog tegen te verweren. In een nieuw rapport inventariseert Benedmo, de Vlaams-Nederlandse hub van de European Digital Media Observatory, welke kennis en vaardigheden journalisten bij deze taak kunnen assisteren.
We verwachten van journalisten een actieve rol in het herkennen en signaleren van desinformatie. Ze worden dan ook geacht een hoger niveau van mediawijsheid te hebben dan het algemene publiek. Bovendien moeten ze de vaardigheden hebben om deze wijsheden over te dragen aan het publiek. Het Benedmo rapport bevat een overzicht van de historische hulpmiddelen in dit proces, de uitdagingen die journalisten zelf ervaren met betrekking tot factchecken en de vaardigheden die journalisten tijdens opleidingen en op de werkvloer aangeleerd krijgen. Ten slotte doet Benedmo aanbevelingen om haar eigen rol beter in te vullen. Lees het hele rapport hier.
En verder…
Een video waarop te zien is hoe Poetin door burgers wordt omhelsd is volgens Ruslandkenner Hubert Smeets vrijwel zeker in scène gezet. Zelfs het scenario dat de president een dubbelganger inzet is volgens sommige experts niet meer ondenkbaar. [RTL]
In een artikel over het nieuwe standbeeld in Rotterdam maakt Yahoo News! een potje van de Nederlandse topografie. De auteur van het stuk beweert namelijk dat Rotterdam in Amsterdam ligt. [Manners]
Voorstanders van degrowth pleiten voor een krimpende economie ten behoeve van het klimaat. Hoewel de beweging in aanzien lijkt te groeien, is De Correspondent kritisch op de plannen. Groene groei zou een positiever effect hebben.
Een recente enquête onder factcheckers biedt inzicht in de waarde van wetenschappelijk onderzoek. De factcheckers geven onder andere aan behoefte te hebben aan onderzoek naar verkiezingen en stemmen. [Poynter]
Inperkingen in de zoekfunctie van Facebook maken het werk lastig voor factcheckers en journalisten. Zoekgoeroe Henk van Ess laat zien hoe je toch de spelden vindt in de hooiberg van Facebook. [Gijn]
NOS checkt de echtheid van beeldmateriaal over de oorlog in Oekraïne. Een verzameling van de geverifieerde beelden is hier te vinden.
Luistertip: De mythe van het moederinstinct
Mama is thuis en papa is aan het werk. Ondanks de vele positieve ontwikkelingen op het gebied van vrouwenrechten wordt van moeders nog steeds verwacht dat ze als vanzelfsprekend hun behoeften aan de kant zetten voor hun kind. Maar wetenschappelijk bewijs voor het moederinstinct is er niet. In Labor of Love duiken de makers van Throughline in de geschiedenis van de mythe van de perfecte moeder en de gevolgen van deze aanname voor de inrichting van Westerse samenlevingen.
Agenda
Onze agenda is deze week verdacht leeg... Weet jij wat we missen, laat het ons dan vooral weten! Mail je tip naar nieuwscheckersleiden@gmail.com of stuur een tweet naar @nieuwscheckers.