Spookcijfers over sportdrank en over milieuschade van e-mail

Sommige cijfers duiken ook lang na hun uiterste houdbaarheidsdatum nog op in het nieuws. Deze week houden we twee van zulke spookcijfers tegen het licht: de beweringen dat een flesje AA-sportdrank maar liefst 18 suikerklontjes bevat en dat de CO2-impact van een e-mail even groot is als die van een plastic tasje. En we gingen met een camera de straat op om te vragen: denkt u dat het vertrouwen in nieuwsmedia lager is dan ooit?

Minder suiker in AA-sportdrank

Een halve liter AA-sportdrank bevat maar liefst 18 suikerklontjes, ofwel rond de 80 gram suiker, aldus een hoogleraar in een recent artikel over sportvoeding in het Algemeen Dagblad. Het is in werkelijkheid minder: er zit 47,5 gram in een halve liter, afgerond 12 klontjes. De fout is vermoedelijk ontstaan doordat AA High Energy tien jaar geleden veel meer suiker bevatte. De hele factcheck lees je hier.

Foto Ketut Subiyanto (Pexels)

Mailtje niet even belastend voor milieu als plastic tasje

De bewering dat e-mails voor significante CO2-uitstoot zorgen, zelfs evenveel als een plastic tasje, wordt vaak herhaald. Deze claim is gebaseerd op een boek uit 2010, waarvan de auteur inmiddels zijn berekening heeft bijgesteld. Bovendien wijzen meerdere experts en studies erop dat de CO2-uitstoot en impact van een e-mail in het bredere perspectief van de digitale keten erg klein is. De hele uitleg lees je hier.

Vertrouwen in nieuwsmedia niet lager dan ooit

Is het echt zo, zoals je vaak hoort, dat het vertrouwen in nieuwsmedia nog nooit zo laag is geweest als nu? We gingen de straat op om meningen te peilen over de staat van het vertrouwen in de media en zochten naar onderzoek. Verschillende studies komen doordat ze andere meetmethoden hanteren tot uiteenlopende cijfers over vertrouwen in de media. Maar ze tonen geen spectaculaire dalingen en laten geen opvallende dip zien in de afgelopen jaren. Bekijk onze video hier.

Factchecks van andere media

Geen bewijs dat paracetamol astma veroorzaakt

Volgens de website ABC Gezondheid zou het slikken van paracetamol het risico op astma verhogen. Er wordt hierbij verwezen naar wetenschappelijke artikelen, waaronder een overzichtsstudie die concludeert dat er inderdaad een verband is tussen het gebruik van paracetamol en astma. Maar Knack plaatst hierbij de belangrijke kanttekening dat het niet om een bewezen causaal verband gaat. Het zou bijvoorbeeld ook goed mogelijk kunnen zijn dat astmapatiënten vaker paracetamol nemen, omdat zij vaker kampen met luchtwegklachten en hoofdpijn. 

Albert Heijn stopt niet met verkoop vleesvervangers

In een tweet die meer dan 160.000 keer is bekeken, staat dat Albert Heijn overweegt te stoppen met de verkoop van vleesvervangers omdat de verkoopcijfers dalen. Volgens VRT NWS klopt het dat de verkoop van vleesvervangers in Nederland lichtelijk is gedaald, maar dat Albert Heijn vleesvervangers volledig in de ban doet is onzin. De supermarkt laat in een reactie weten dat het bericht verzonnen is en er juist meer zal worden ingezet op de verkoop van vleesvervangers. 

Zwembadfeest in Kiev betekent niet einde Oekraïne-oorlog

Een video van feestende en zonnende Oekraïners bij een zwembad in Kiev zou bewijzen dat er geen oorlog is of dat de gevolgen van de oorlog worden overdreven. AFP schrijft dat de beelden echt zijn, maar dat hieruit niet geconcludeerd kan worden dat de Oekraïne-oorlog voorbij is. De frontlinie van de oorlog is nu namelijk vooral gericht op het oosten en zuiden van Oekraïne.  

EU scherpt gedragsregels voor techbedrijven aan

Negentien grote techbedrijven moeten vanaf vandaag in de EU voldoen aan de regels. van de Digital Services Act (DSA). Behalve om socialemediareuzen als Google, Meta, TikTok en X gaat het om verkoopplatforms als AliExpress, Amazon en Booking.com.

Bedrijven moeten sneller optreden tegen schadelijke content zoals kinderporno en racistische teksten en beelden, maar gebruikers moeten ook verhaal kunnen halen als hun berichten worden verwijderd of hun accounts geblokkeerd. Mogelijkheden om gebruikers, met name kinderen, op basis van hun online gedrag te bestoken met advertenties of politieke propaganda worden ingeperkt. De Europese Commissie bedreigt bedrijven die niet aan deze verplichtingen voldoen met boetes die kunnen oplopen tot 6 procent van hun wereldwijde jaaromzet.

Vanaf februari 2024 zal de DSA ook gelden voor andere online dienstverleners. [Rijksoverheid, Reuters, NRC Handelsblad]

En verder…

• De algoritmische plaatsing van online advertenties via flitsveilingen zorgt ervoor dat er aanzienlijke sommen advertentiegeld terechtkomen bij sites die draaien om desinformatie en complotten. [Harvard Business Review]

• De 153 miljoen volgers van Elon Musk op X blijken voor een flink deel te bestaan uit inactieve accounts. Zo tellen 65,3 miljoen accounts nul volgers en 62,5 miljoen hebben nul tweets in hun time line. [Mashable]

• Travis Ikeguchi schoot vorige week Laura Ann Carleton dood vanwege het tonen van een pridevlag buiten haar winkel. Getuige zijn sociale media was hij een extreemrechtse complotdenker. [Vice]

• Nepnieuws is zo oud als de weg naar Rome. Rens Tacoma en Indira Huliselan gaan vervalsingen en verdraaide feiten in kaart brengen in documenten uit de Romeinse tijd. [Universiteit Leiden]

• Sinds de overname van Twitter – thans X – is het aantal gebruikers met interesse in het milieu fors gedaald, blijkt uit recente analyse van 380.000 ‘milieugerichte’ accounts.  [The Verge]

• Dit weekend vindt er voor het eerst in decennia weer een grootschalige zoektocht plaats op en rond  Loch Ness, de vermeende habitat van een mysterieus langnek-waterbeest. [Nu.nl]

• Of het zover komt is de vraag, maar Elon Musk wil de blockfunctie van X afschaffen. Volgens velen een matig idee. [The Converstation] Een andere proefballon is het verwijderen van de kop en subregel van nieuwsberichten die op X worden gepost. [Fastcompany]

Agenda

Zondag 10 september: Een debat in het Amsterdamse debatcentrum De Balie over de maatregelen die de Europese Unie deze zomer lanceert om ‘illegale content’ op internet aan te pakken. Critici spreken van een ‘censuurwet’. De nieuwe Europese wetgeving roept vragen op over welke online-uitingen wel en niet toe te staan. Wie beslist dat straks, en op basis van welke argumenten? Meer info en tickets op de website van De Balie.

Dinsdag 10 oktober: Met Twan Huys als dagvoorzitter wordt in het Spant in Bussum het Praktijkcongres Succesvol Persbeleid gehouden. Journalisten, woordvoerders en communicatie-experts gaan in op de vraag: Hoe om te gaan met polarisatie? Een van de sprekers is Nieuwschecker Marieke Kuypers.