RECEPTIOgate: meer plagiaat in woord en beeld
#180
Het academische schandaal rond de Zwitserse manuscriptenspecialist en auteur professor Carla Rossi breidt zich uit. Onderzoek van Nieuwscheckers brengt nieuwe, nog krassere gevallen van plagiaat aan het licht. Een artikel van 40 pagina’s over de gedichten van Michelangelo blijkt bijna geheel overgeschreven. Geplagieerde onderzoekers staan perplex, maar Rossi ontkent alles en ziet een complot.
Het vervolg op #RECEPTIOgate
Het is pas drie weken geleden dat de Britse manuscriptenexpert Peter Kidd zijn blog publiceerde, maar de onthullingen over de Zwitserse Titularprofessorin Carla Rossi, die tot eind vorig jaar aan de Universiteit van Zürich verbonden was, blijven zich opstapelen. Op de site van haar particuliere onderzoeksinstituut RECEPTIO stonden stafleden met valse profielfoto’s. Een deel van de medewerkersprofielen is mogelijk geheel verzonnen. De website bevatte geplagieerde teksten. Zie voor het uitgebreide verslag ons artikel van vorige week.
In dit vervolg onthullen we meer gevallen van plagiaat en diepen we een voorloper van RECEPTIO op uit de Wayback Machine.
Factchecks van andere media
Verlichte kerstmarkten in Oekraïne niet van dit jaar
Op sociale media circuleert een video waarop prachtig verlichte kerstmarkten in Kiev te zien zijn. En dat terwijl Oekraïne ‘zogenaamd’ toch zonder stroom zou zitten, aldus verontwaardigde Facebookgebruikers. AFP vond uit hoe de vork in de steel zit: de video toont kerstmarkten van vóór de invasie van Rusland in februari 2022.
Geen relatie tussen pensioenleeftijd en Oekraïne-oorlog
Volgens een artikel van RTL Nieuws zou de pensioenleeftijd in Nederland verhoogd worden om Oekraïne financieel te kunnen blijven steunen. Het artikel in kwestie bestaat echter helemaal niet: DPA ontdekte dat het hier gaat om een vervalsing van een RTL-bericht. Het klopt overigens wel dat het Nederlandse pensioenstelsel hervormd wordt, maar dat staat los van de steun aan Oekraïne.
Drie verhalen over bestorming Brazilië gecheckt
De bestorming van Braziliaanse overheidsgebouwen afgelopen zondag is voer voor (nep)nieuws. VRT NWS onderzocht de juistheid van drie verhalen die rondgaan over de gebeurtenis.
Kabinet wil actievere aanpak desinformatie
Om beïnvloeding van burgers door misleidende berichten tegen te gaan, wil het kabinet een tweesporenbeleid volgen: het publieke debat versterken en desinformatie bestrijden. De afgelopen jaren lag de nadruk op preventie, maar de toename van desinformatie vraagt om en actievere aanpak. Dat staat in de Kamerbrief die minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot en staatssecretaris voor digitalisering Alexandra van Huffelen aan de Tweede Kamer hebben gestuurd op het strategische moment van vrijdagmiddag 23 december, vlak voor de Kerstvakantie.
Overheid als scheidsrechter
De overheid moet bij het bestrijden van desinformatie de vrijheid van meningsuiting ontzien en hoeft niet zelf te factchecken en berichten als desinformatie te bestempelen, aldus de bewindslieden. Daarna volgt er echter een ruim tenzij: tenzij desinformatie gevaar oplevert voor ‘nationale veiligheid, volksgezondheid, maatschappelijke en/of economische stabiliteit’. Ook stelt de Kamerbrief dat de overheid in zulke gevallen misinformatie kan aanpakken, dus berichten die – anders dan bij desinformatie – niet verspreid worden met de opzet te misleiden. Denk aan socialemediagebruikers die met goede bedoelingen valse informatie over vaccins verspreiden.
Oefening voor Statenverkiezingen
De bewindslieden willen het publieke debat onder meer verstevigen door mediawijsheid te bevorderen, en socialemediaplatforms te pressen zich aan de aangescherpte EU-regels te houden. Ook wil de overheid publieke alternatieven (zoals PubHubs en Pol.is) stimuleren voor de commerciële platformen. Op een van die platformen wil de overheid in gesprek over desinformatie met verschillende groepen burgers (wat ons geen garantie lijkt voor een hoge opkomst).
Om beïnvloeding van kiezers voor te zijn, is met het oog op de Statenverkiezingen in maart al een simulatie-oefening gehouden met gemeenteambtenaren.
Russische trollenfabriek geen factor in presidentsverkiezingen 2016
Russische Twitteraccounts probeerden in 2016 de Amerikaanse presidentsverkiezingen te beïnvloeden, en volgens sommigen zijn ze daarin geslaagd, gezien de uitslag. Maar hoe invloedrijk waren dit soort campagnes? Hadden ze doorslaggevende invloed door stemmers richting Donald Trump te dirigeren?
Een nieuwe analyse relativeert het bereik van de beïnvloedingsoperatie van de Russische trollenfabriek The Internet Research Agency. Aan het onderzoek deden 1500 respondenten mee, die in aanloop naar de verkiezingen in 2016 en kort erna meerdere malen werden bevraagd over politieke opvattingen en stemgedrag. De deelnemers gaven bovendien toestemming voor inzage in hun Twitter-account, om te zien welke posts en informatie hun timeline passeerden.
De onderzoekers concluderen in Nature Communications dat de Russische Twitter-campagne beperkt is geweest in invloed en bereik. Zo zag slechts 1 procent van de deelnemers aan het onderzoek maar liefst 70 procent van de tweets van Russische accounts. Bovendien zagen hardline republikeinen negen maal meer van dat soort berichten dan democraten of onafhankelijke stemmers.
Verder werd de Russische campagne sterk verdund in de totale berichtenstroom. De respondenten zagen in oktober 2016 per dag gemiddeld vier berichten van Russische accounts, tegen 106 berichten van nationale nieuwsmedia en 35 tweets van Amerikaanse politici. De onderzoekers zien bij degenen die werden blootgesteld aan Russische berichten geen meetbare veranderingen in opvattingen of stemgedrag.
En verder…
Hbo-student Mijke van der Laan zag op een treinstation een poster van Wakker Dier waarop stond dat 1 op de 5 melkkoeien kreupel is. Dat klopt niet, dacht ze en tekende protest aan bij de NS. Prompt verdwenen de posters van stations. “Iedereen mag bij ons adverteren, maar de uitspraken moeten wel kloppen. Dat was hierbij niet het geval”, aldus een NS-woordvoerder. [AD]
De Britse Conservatieve Partij heeft een parlementslid uit de partij gezet omdat hij herhaaldelijk beweert dat vaccins tegen corona serieuze schade veroorzaken bij de bevolking, een uitspraak waar geen bewijs voor is. [BNR]
Afgelopen zondag bestormden aanhangers van verliezend presidentskandidaat Bolsonaro het Braziliaanse parlement. Hun woede werd opgestookt met valse berichten op sociale media over de verkiezingsuitslag. [VRT] [Knack]
De Europese Commissie dringt erop aan dat TikTok meer actie onderneemt om de privégegevens van gebruikers te beschermen en desinformatie tegen te gaan. [RTL Nieuws]
China voert regels in om de gevaren van deepfakes te beteugelen. [Trouw]
Wetenschappers zijn niet in staat om te herkennen dat samenvattingen van wetenschappelijke studies zijn geschreven door ChatGPT, een programma dat dankzij kunstmatige intelligentie automatisch teksten schrijft. [Northwestern Univeristy]
Het goede nieuws is dat er ook al een programma in ontwikkeling is dat in staat moet zijn om vast te stellen of een tekst is geschreven door ChatGPT: GPTZero.
De onrust in Brazilië is heel anders dan eerdere putsch-pogingen in Zuid-Amerika, concludeert The New York Times, doordat deze beweging wordt gedreven door diepgewortelde complottheorieën rond de verkiezingen [The New York Times]
De snelle opmars van artificial intelligence kan misinformatie een extra stimulans geven in 2023, schrijft het Canadese GlobalNews, naar aanleiding van een recent verschenen rapport [pdf]