Populisten zijn goedgeloviger
Onderzoek: populisme gaat hand in hand met goedgelovigheid
Aanhangers van populisme, het wereldbeeld dat de maatschappij een strijd is tussen de ‘corrupte elite’ en het ‘goede volk’, zijn over het algemeen goedgeloviger dan anderen. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam, gepubliceerd in Political Psychology. De onderzoekers hebben in totaal drie studies uitgevoerd waarin de link tussen populistisch denken en goedgelovigheid is onderzocht.
In de eerste studie is meer dan 70.000 mensen uit 13 verschillende landen gevraagd in hoeverre zij het eens waren met een aantal populistische stellingen (bijvoorbeeld: ‘Politici dienen altijd goed te luisteren naar de problemen van het volk’) en een aantal stellingen die te maken hebben met samenzweringstheorieën (bijvoorbeeld: ‘Ik denk dat er veel dingen gebeuren in de wereld waar het volk niet over wordt geïnformeerd.’). Steun voor populistische ideeën bleek samen te hangen met die voor samenzweringstheorieën. Weinig opmerkelijk, aangezien zowel een populistisch wereldbeeld als veel samenzweringstheorieën uitgaan van een ‘corrupte elite’.
Daarom is in het tweede onderzoek gekeken of de goedgelovigheid zich beperkt tot samenzweringstheorieën of algemener is. Hiervoor werden 305 mensen ondervraagd over hun visie op populistische ideeën en samenzweringstheorieën, maar ook over (politiek neutrale) nieuwsberichten, geloof in paranormale verschijnselen en geloof in wat de auteurs ‘bullshit’ noemen (een willekeurige reeks moeilijk klinkende woorden die samen niks betekenen). De deelnemers die het meer eens waren met de populistische ideeën, bleken ook sneller geneigd alle andere soorten informatie te geloven. Of die van een bekende of obscure nieuwssite kwam bleek niet relevant.
In het derde onderzoek is dit herhaald met nog eens 353 personen, maar dit keer is er ook gekeken naar een mogelijke reden voor de goedgelovigheid. Naast de enquêtes die gebruikt zijn bij het tweede onderzoek, moesten de deelnemers ook vragenlijsten invullen over of de mate waarin zij vertrouwen op analytisch nadenken en intuïtie. Net als in het tweede onderzoek bleek dat mensen die de populistische ideeën aanhangen sneller alle soorten gepresenteerde informatie geloven. Zij bleken ook meer vertrouwen te hebben in hun intuïtie. De onderzoekers concluderen dat een verhoogd vertrouwen in intuïtie een mogelijke reden is waarom mensen die populistische ideeën aanhangen goedgeloviger zijn dan anderen.
Factchecks door Nieuwscheckers
Leiden is niet de meest versteende stad van Nederland
De Leidse Partij Sleutelstad noemde in haar meest recente verkiezingsprogramma Leiden de meest versteende stad van het land. ‘Versteendheid’ is lastig te meten, maar uit toonaangevende onderzoeken naar de verhouding tussen groen en stenen in Nederlandse gemeenten blijkt dit niet waar te zijn.
Leiden weet in de Groenmonitor 2020 plek 270 te bemachtigen. Deze monitor zegt echter nog vrij weinig over de versteendheid. De plaats op de ranglijst van ‘versteende’ gemeenten wordt voor een belangrijk deel bepaald door de onderzoeksmethode. ‘Weinig groen’ blijkt daaruit niet hetzelfde te zijn als ‘versteend’. Bovendien is plek 270 van de 355 van de gemeten steden niet zo hoog, waardoor er ook niet kan worden gezegd dat Leiden de meest versteende stad is. Lees de uitgebreide uitleg in de factcheck.
Bonen bevatten inderdaad minder eiwitten dan vlees, maar vereisen niet meer landbouwgrond
Tijdens een debat in de Tweede Kamer zei Caroline Van der Plas dat een bord bonen minder eiwitten bevat dan een biefstuk en dat mensen daarom meer bonen moeten eten om aan hun dagelijkse eiwitbehoefte te voldoen. Wanneer mensen meer bonen gaan eten in plaats van biefstuk, zou er volgens haar daarom meer landbouwgrond nodig zijn. Hoewel het klopt dat bonen minder eiwit bevatten dan biefstuk, klopt het niet dat meer bonen eten in plaats van vlees leidt tot meer landgebruik. Zie de factcheck voor de berekening.
Factchecks van andere media
De Amerikaanse president Joe Biden beweerde dat hij als tiener door de politie gearresteerd zou zijn tijdens een demonstratie voor burgerrechten. Politifact stelt vast dat daar geen bewijs voor te vinden is.
Op TikTok en Instagram gingen berichten rond over dat McDonald's 50 procent korting zou geven aan gevaccineerden. Dat blijkt niet waar te zijn, ontdekte Knack. Het gaat namelijk om een ongelukkige woordgrap van een lokaal McDonald's-filiaal.
En verder...
In de nieuwe editie van Leidraad, het blad voor alumni van de Universiteit Leiden: een interview met Peter Burger en Alexander Pleijter van Nieuwscheckers. [Leidraad]
Pointer vond op Nederlandse websites duizenden advertenties van sekswerkers met gestolen en aangepaste foto's. De advertenties zijn van oplichters die na vooruitbetaling niet meer van zich laten horen. De uitzending was afgelopen maandag op NPO 2 en het artikel hierover staat online.
Via cleanup.pictures kan je nu gemakkelijk objecten en teksten uit een foto weggummen. Belangrijk voor factcheckers om te weten dat er iets beschikbaar is om foto’s te vervalsen dat een stuk eenvoudiger is dan Photoshop. Hieronder laten we zien wat je ermee kunt doen.
Nieuwe website
Wij hebben een nieuwe website! Hier lees je al onze artikelen, factchecks en checktips. Kom je nog een foutje tegen, laat het ons weten!
Stuur tips
Heb je tips, vragen of suggesties? Mail ons dan op nieuwscheckersleiden@gmail.com of stuur een tweet naar @nieuwscheckers.
Een fijn weekend!
Alexander, Peter, Maaike, Jord, Arno en Sofie