Polarisatie door Facebook valt mee
Discover more from Nieuws van Nieuwscheckers
Polarisatie door Facebook valt mee
De afgelopen jaren is er veel gewaarschuwd voor de gevaren van desinformatie, algoritmes, echokamers en polarisatie. De grote boosdoener zouden sociale media zijn. Maar daar zijn wel wat kanttekeningen bij te plaatsen, zoals uit deze nieuwsbrief zal blijken.
Uitschakelen algoritme heeft weinig effect op polarisatie
Er wordt al jaren gespeculeerd over de rol die algoritmes spelen in de posts die mensen tegenkomen in hun timeline op Facebook, Twitter en andere platforms. Geautomatiseerde voorselectie van posts zou gebruikers vooral meer van hetzelfde voeren: content van gelijkgestemden. De ‘echokamers’ die zo ontstaan, zouden bijdragen bij aan polarisatie en toenemende haat richting mensen die een ander wereldbeeld of opinie zijn aangedaan.
Onderzoekers zien na jaren onderzoek echter geen hard bewijs voor dat mechanisme, zo valt te lezen in vier recente papers, waarvan de resultaten in dit nieuwsbericht in Nature overzichtelijk worden samengevat. Verschillende onderzoeksgroepen analyseerden onder meer de online gewoontes van 200 miljoen Amerikaanse Facebookgebruikers en ze deden in aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen in 2020 gerichte experimenten met groepen van twintigduizend Facebookgebruikers die elk een ander type timeline te zien kregen: chronologisch of door het algoritme geserveerd.
De mensen die een chronologische feed kregen spendeerden minder tijd online en kregen een diverser mediadieet dan de algoritme-groep. Toch vertaalde zich dat niet in een significant verschil in de mate van politieke polarisatie of offline politiek gedrag. Andere interventies beperkten de blootstelling aan posts van gelijkgestemden of aan shared content van gebruikers die niet tot het persoonlijke netwerk behoren. Ook daarvan was weinig effect te bemerken, in vergelijking met een controlegroep.
Het onderzoek relativeert kortom een aantal aannames over de rol van algoritmen in het aanjagen van polarisatie. Tegelijkertijd heeft het onderzoek beperkingen, want de experimenten waren relatief kortdurend en speelden tegen het eind van de verkiezingscampagne. Toch illustreert de medewerking van Meta dat toegang tot data een voorwaarde is voor grondig wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van sociale media. Volgens sommigen zou delen van gebruikersdata voor onderzoek geen vrije keuze moeten zijn voor techbedrijven, maar een wettelijke plicht.
Waarschuwen voor desinformatie kan mensen té wantrouwig maken
De VPRO publiceerde een interessant interview met Michael Hameleers, die aan de Universiteit van Amsterdam veel onderzoek doet naar desinformatie en de effectiviteit van factchecks.
Hameleers benadrukt dat het probleem van desinformatie vaak groter wordt gemaakt dan het waarschijnlijk is: “Desinformatie is in het totaal van informatie minder aanwezig dan vaak wordt gedacht. Ik denk dat we een verkeerd beeld hebben in de zin dat we in een soort morele paniek terechtkomen. We doen er alles aan om te ‘vechten’ tegen een ‘bedreiging’ terwijl we deze nog niet goed in kaart hebben gebracht.”
Verder legt hij uit dat veelvuldig waarschuwen voor desinformatie een ongewenst effect kan hebben: “Het probleem is dat diverse onderzoeken aantonen dat die waarschuwing niet alleen effect heeft op de 1% desinformatie, maar ook op de betrouwbaarheid van alle andere, ‘echte’, informatie en ‘echt’ nieuws. Mensen zien dus niet alleen desinformatie als minder betrouwbaar maar ook andere informatie. “
Ook plaatst hij kanttekeningen bij het idee dat mensen zelf in staat moeten zijn om desinformatie te herkennen: “In eerdere onderzoeken dachten we dat je desinformatie heel makkelijk kan herkennen. Standaard ingrediënten waren het gebruik van emoties, veel negativiteit, weinig experts en geen feiten. Maar het blijkt dat veel desinformatie de vorm van ‘echte’ informatie imiteert. Er wordt zelfs méér gebruikgemaakt van experts om geloofwaardig over te komen. Dat maakt het herkennen van desinformatie voor mensen heel moeilijk, waardoor ze ook echt nieuws niet meer vertrouwen.”
Het hele interview lees je op de website van de VPRO.
Tourfactcheck van Nieuwscheckers
De Tour de France is weer voorbij: afgelopen zondag finishte het peloton traditiegetrouw op de Champs-Élysées in Parijs. Die laatste rit eindigde in een massasprint, zoals meestal het geval is. Slechts vier keer gebeurde dat niet, vertelde Mart Smeets in de podcast De Kopgroep. Nieuwscheckers dook in de wieleruitslagen en constateerde dat Smeets het fout had: hij vergat twee winnaars die óók niet in een massasprint wonnen. Onder wie nota bene de Nederlandse wielerheld Gerrie Knetemann in 1978.
Factchecks van andere media
Nog onduidelijk of scheepsbrand in elektrische auto begon
Kort na de melding van brand op de met auto’s beladen Fremantle Highway, meldden diverse media dat het vuur zou zijn begonnen in een elektrische auto. Knack reconstrueerde de berichtgeving, en stelt dat die conclusie echt te voorbarig is en ‘waarschijnlijk gebaseerd op de verkeerde interpretatie van een uitspraak van een woordvoerster van de Nederlandse kustwacht.’ Het oordeel over deze bewering luidt daarom vooralsnog: niet bewezen.
Brandweerlieden geven hert te drinken, maar niet op Rhodos
Het is een ontroerende video: twee brandweermannen redden een uitgeput hert van uitdroging, en het beest laat zich het bronwater smaken. Volgens het bijschrift op sociale media zou de video zijn gemaakt op Rhodos, waar grote branden woeden. Volgens Reuters is dat niet het geval. De video is een jaar geleden gemaakt in Zamora, Spanje. Aan het merk van de waterfles is te zien dat het tafereel zich niet in Griekenland heeft afgespeeld, en andere beelden uit Spaanse media bevestigen dat.
Videoclip uit fabriek met menselijk kweekvlees is satire
Op TikTok circuleert een videoclip waarin de Britse presentator Gregg Wallace de Good Harvest fabriek bezoekt, waar mensenvlees wordt gekweekt in een borrelende vloeistof. Wallace is bekend van zijn documentaires over voedselproductie en sommigen vatten de clip serieus op: ‘Britten worden kannibalen!’ De video is echter afkomstig uit de satirische ‘mockumentary’ The British Miracle Meat, laat deze factcheck van Reuters zien.
En verder
De BBC moest deze week door het stof na berichtgeving dat een bankrekening van de omstreden, voormalige politicus Nigel Farage, een van de aanjagers van de brexit, om financiële redenen was opgeheven en dat er geen politieke overwegingen in het spel waren. Dat bleek niet te kloppen.
Bard, Google’s concurrent van ChatGPT, is heel goed in het verzinnen van allerlei ‘feiten’, blijkt uit een kleine test van Villamedia.
De rechter die door de Hoge Raad werd berispt omdat ze probeerde een complottheorie van haar broer onder de aandacht te brengen van de rechters die het strafproces over MH17 behandelen, heeft ontslag genomen.
We weten nog altijd niet hoe het coronavirus is ontstaan. The New York Times zet nog eens op een rij welke theorieën er zijn en hoe aannemelijk die zijn.
The Guardian meldt dat Zweden, nu het land lid wil worden van de NAVO, het mikpunt van Russische desinformatie is, bijvoorbeeld over de recente koranverbrandingen.
Uit een opiniepeiling van Pew Research Center blijkt dat iets meer dan de helft van de Amerikanen vindt dat de overheid iets moet doen tegen misinformatie, ook als dat ten koste gaat van de vrijheid van meningsuiting.
Amerikaanse onderzoekers maakten een test waarmee je kan uitproberen hoe goed je bent in het herkennen van verzonnen nieuwskoppen. Je kan ‘m hier zelf doen.
Uit een onderzoek bleek dat Amerikanen boven de 45 jaar beter in staat waren de verzonnen nieuwskoppen te herkennen, dan jongere Amerikanen. Dat kwam doordat jongeren sneller geneigd zijn om informatie te wantrouwen.
Agenda
Zondag 10 september: Een debat in het Amsterdamse debatcentrum De Balie over de maatregelen die de Europese Unie deze zomer lanceert om ‘illegale content’ op internet aan te pakken. Critici spreken van een ‘censuurwet’. De nieuwe Europese wetgeving roept vragen op over welke online-uitingen wel en niet toe te staan. Wie beslist dat straks, en op basis van welke argumenten? Meer info en tickets op de website van De Balie.