Pietenpeilingen, studenttevredenheid en haaruitval
NIEUW OP NIEUWSCHECKERS.NL
Geen pietje precies
We trappen deze nieuwsbrief af in Sinterklaassfeer: volgens een peiling van Hart van Nederland zou 95 procent van de Nederlanders vóór een traditionele Zwarte Piet zijn. Deze cijfers komen niet overeen met die uit eerdere, meer betrouwbare peilingen. Ja, de meerderheid is voor een zwarte Zwarte Piet, maar volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau ligt het percentage actieve pro-Zwarte Piet'ers maar op 56 procent, plus 17 procent die zich aansluit bij de meerderheid wanneer deze geen verandering wil. De methoden die Hart van Nederland voor de peiling gebruikte bleken niet waterdicht. (Foto roetveegpieten: Gerard Stolk, Flickr)
Studenten zonder spijt
Cosmopolitan, Girlscene, Marie Claire en Grazia beweerden dat psychologiestudenten het vaakst spijt hebben van hun studiekeuze: volgens onderzoek zou 67 procent liever iets anders hebben gedaan. Deze cijfers gaan echter alleen over een kleine groep Britse studenten, ze zijn onbetrouwbaar, verouderd, en niet representatief voor Nederlandse psychologen in spe - die volgens Nederlandse peilingen veel tevredener zijn.
Met de handen in het haar
Metro schreef dat 40+'ers zouden lijden aan ernstige haaruitval. Het bericht bleek reclame voor de 'Dag van het Haarwerk'. Volgens een medisch specialist heeft iedereen last van uitvallende haren: hartstikke normaal, dus.
FACTCHECKS VAN ANDERE MEDIA
Video's streamen? Shifty business
Volgens de Franse denktank The Shift Project veroorzaakt veelvuldig online video’s kijken 1 procent van de CO2-uitstoot. Dat lijkt weinig, maar bijvoorbeeld de commerciële luchtvaart neemt 2,4 procent voor zijn rekening, zegt de Volkskrant. Na de claim voor te hebben gelegd aan een groene-ICT-expert, concludeerde de krant: die 1 procent kan best kloppen -- als het niet meer is.Â
Snelle hap
Verschillende bloggers en onderzoeken verbinden eetsnelheid aan toenemend gewicht. Als je snel eet, zou je sneller aankomen. NUcheckt brengt nuance aan in die claim: als je iets bijvoorbeeld graag lust, is de kans groot dat je dit sneller eet dan voedsel dat je vies vindt met hetzelfde aantal calorieën. En: van lekkers wil je meer. Snel eten kan dus inderdaad leiden tot gewichtstoename, maar alleen indirect.
NU.nl FACTCHECKT NIET MEER VOOR FACEBOOK
NU.nl stopte vorige week de samenwerking met Facebook. Facebook nam NU.nl in 2017 in de arm als officiële factcheckdienst, maar de nieuwssite is het niet eens met Facebooks beslissing om uitingen van politieke partijen niet te controleren. Gert-Jaap Hoekman, hoofdredacteur van NU.nl, zegt zich beperkt te voelen in de keuze welke berichten te checken.
De eerste hobbels in de weg werden zichtbaar rond de Europese verkiezingen in mei dit jaar. Facebook greep in nadat NU.nl een bewering van CDA-Europarlementariër Esther de Lange onbewezen noemde. (Die factcheck was overigens geschreven door Nieuwscheckers: NU.nl publiceerde in die periode ook checks van ons over uitspraken van politici.
Eerder controleerde NU.nl al Facebookberichten van Forum voor Democratie en de PVV, maar deze labels werden een jaar na plaatsing toch verwijderd. Ook andere nieuwsmedia hadden commentaar: ze vonden het niet eerlijk dat NU.nl de enige autoriteit was en vroegen de nieuwssite vaak om negatieve factchecks van hun berichten via de mail aan te kondigen, zodat ze deze konden verwijderen. NU.nl ging hier niet op in, wat zorgde voor frictie.
Waarom wil Facebook politieke advertenties en berichten niet laten factchecken? Oprichter Mark Zuckerberg zegt het niet acceptabel te vinden dat bedrijven dan politici kunnen censureren. The New York Times zet vraagtekens bij deze verklaring. De krant denkt dat Zuckerbergs motivatie eerder ligt bij het aantal manuren dat grondig factchecken van alle Amerikaanse verkiezingskandidaten Facebook zou kosten, om nog maar niet te spreken van alle politieke partijen wereldwijd.
In Nederland was NU.nl de laatste partij die factcheckte voor Facebook, maar 55 andere organisaties doen dit nog steeds in andere landen. Brandpunt+ schreef een uitgebreid artikel over de samenwerking.
EN VERDER…
Duitse factcheckers winnen rechtszaak
Vorige week probeerde de Duitse rechts-conservatieve blogger Roland Tichy, van de site Tichys Einblick, via de rechter de factcheckers van Correctiv te verbieden zijn artikelen te factchecken. Het Landesgericht Mannheim gaf echter Correctiv gelijk: de dienst mag gewoon mis- en desinformatie blijven ontmaskeren. Correctiv ontvangt ook regelmatig haatmail en bedreigingen.
Journalistiek kost geld
De paradox van de moderne journalistiek: volgens een onderzoek van magazine-app Readly maakt tweederde van de Britten zich zorgen over nepnieuws, maar is slechts 15 procent bereid te betalen voor kwaliteitsjournalistiek. Hoe controleren de Britten de kwaliteit van hun nieuws? Ongeveer de helft zegt: nou, gewoon, zelf.
Boete op nepnieuws
Vorige week kwam het nieuws naar buiten dat de eerste persoon in Thailand is opgepakt voor het verspreiden van fake news. Dit risico loopt men ook in Nigeria, waar een nieuw socialmediawetsvoorstel op tafel ligt. Er wordt met gemengde emoties gereageerd: de boetes kunnen oplopen tot $825 voor individuen en $27.500 voor bedrijven, of gevangenisstraffen tot drie jaar. Veel Nigerianen zijn tegen de nieuwe wet, omdat door de overheid gereguleerde factchecking tot censuur kan leiden.
Ongehoord
Nederland heeft er waarschijnlijk een aspirant-omroep bij: Ongehoord Nederland. De omroep zegt er te zijn voor de mensen die zich niet gehoord voelen in het huidige omroepbestel en daar een tegengeluid aan willen geven. Ongehoord Nederland zet zich af tegen de ‘vooringenomenheid’ van de NPO en wil de Nederlandse cultuur behouden. Onder leiding van Arnold Karskens en Joost Niemöller hoopt de omroep voor het eind van het jaar 50.000 leden te werven, om zo officieel een aspirant-omroep te worden.Â
Advies voor EU-mediabeleid
Het Reuters Institute for the Study of Journalism (Oxford) publiceerde deze week een nieuw rapport over mediabeleid in de EU. Het onderzoeksinstituut beschrijft wat ervoor nodig is zodat digitale nieuwsmedia kunnen overleven: freedom, funding en future. Twee van de drie auteurs waren lid van de expertgroep die zich eerder voor de Europese Commissie over het probleem van desinformatie boog. Op dat terrein pleiten ze voor meer onderzoek, zodat beleid gebaseerd kan zijn op meer dan een handvol studies en de oncontroleerbare zelfrapportages van de platforms. Ook benadrukken ze dat de aanpak van desinformatie het grondrecht van vrijheid van meningsuiting moet waarborgen.
AGENDA
4 december: Media van Morgen. congres van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. O.a. workshops en een panel met Gert-Jaap Hoekman (NU.nl) en Klaske Tameling (BNNVARA). (Amsterdam)
10 december: Fake news! Fontys-docent en filmmaker Gert de Graaff gebruikt fragmenten om de invloed van nepnieuws op de huidige media te laten zien. (Franeker)
STUUR TIPS!
Wij staan altijd open voor tips. Lees of hoor je iemand (bijvoorbeeld een politicus) iets zeggen wat je niet vertrouwt? Of zie je op sociale media nepnieuws voorbijkomen? Stuur je tips door naar ons en wie weet gaan we ermee aan de slag. Je kan ons bereiken via DM op Twitter, Facebook of Instagram of per mail: nieuwscheckersleiden@gmail.com.
Tot de volgende nieuwsbrief,
Peter Burger, Alexander Pleijter, Romy Heymans en Maxime Kok