Nieuwscheckers checkt politici (3)
Factchecks van Nieuwscheckers
Helaas is het project waarin we met onze studenten politieke factchecks maken, alweer achter de rug. Gelukkig hebben we nog een serie factchecks op de plank liggen. Hieronder een overzicht van de factchecks die we deze week gepubliceerd hebben.
Speciaal voor Baudet leggen we nog eens uit waarom stikstof schadelijk is voor de natuur
Stikstof is slecht voor de natuur. Dat horen we vaak. Maar Thierry Baudet denkt van niet. “Stikstof is gewoon een voedingsstof voor planten. Het is heel goed dat het er is: hoe meer, hoe beter”, beweerde de Forum voor Democratie-leider op NPO Radio 1. Hoe meer, hoe beter? Dat klopt niet, want een overdaad aan stikstof is fataal voor de biodiversiteit, zo legt onze factcheck uit.
Partij voor de Dieren onderschat de omzet van fastfoodketens
Veel Nederlanders zijn dol op de hamburgers van Burger King en Franse frietjes van McDonald's. Deze bedrijven verdienen dan ook veel geld, volgens Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren bedraagt de omzet van fastfoodketens in Nederland liefst een miljard euro per jaar. Uit onze factcheck blijkt dat dit een voorzichtige schatting is.
EU-coronahulpfonds is niet illegaal, zoals Europarlementslid Eppink claimt
De EU steunt noodlijdende landen in de coronacrisis met honderden miljarden euro’s uit een herstelfonds. Dit fonds is in strijd met de regels van de EU, beweerde Europarlementariër Derk Jan Eppink. Hij heeft het bij het verkeerde eind, leggen hoogleraren uit in onze factcheck.
Effect verhoging minimumloon op lonen zelfs groter dan de door FNV en SP geclaimde 2,1 miljoen banen
Als we het minimumloon verhogen, profiteren daar 2,1 miljoen werkenden van, stellen de SP en de FNV. Als we de laatste cijfers bekijken is dat aantal zelfs gestegen naar 2,3 miljoen van de in totaal 8,5 miljoen banen in Nederland.
Factchecks van andere media
Meerdere ministers bevoegd tijdens noodtoestand
In een veel gedeelde video op Facebook beweert een man dat de regering de noodtoestand wil afroepen vanwege de rellen tegen de coronamaatregelen. Alle macht kom dan te liggen bij één man: minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge.
Er is geen enkele indicatie dat de noodtoestand in Nederland daadwerkelijk uitgeroepen gaat worden. Bovendien zal dan niet alle macht bij één persoon terecht komen. De Jonge zal ook niet de bevoegdheid krijgen om mensen in kampen op te kunnen sluiten, zoals de man in de video beweert. Hoe een noodtoestand wettelijk geregeld is, legt DPA Factchecking uit in deze factcheck .
Er zijn wel degelijk strenge coronamaatregelen in Zuid-Afrika
Facebookberichten beweren dat in Zuid-Afrika geen strenge maatregels zijn tegen de verspreiding van COVID-19, terwijl er in dat land recentelijk een nieuwe mutatie van het virus is opgedoken. Volgens de berichten, voorzien van screenshots waarin mensen 's avonds op straat lopen, zouden mensen in Zuid-Afrika geen mondkapjes hoeven dragen, en zijn clubs, restaurants en kroegen gewoon open.
Niets is minder waar. Sinds 29 december 2020 gelden strenge regels in het land. Er is een landelijke avondklok en mondkapjes zijn al sinds 1 mei verplicht op openbare plekken; mensen kunnen zelfs een gevangenisstraf krijgen als zij dit weigeren. Alle kroegen en clubs zijn gesloten en restaurants mogen alleen open zijn met strenge beperkingen.
Waar de foto's uit het bericht vandaan komen is niet duidelijk. Factcheckers van AFP Nederland onderzochten dit verhaal en zochten contact met collega's van AFP in Johannesburg, maar ook die konden niet bevestigen of de foto's in Zuid-Afrika zijn gemaakt.
Weense politie nam geen deel aan coronaprotest
Op sociale media gaan video's rond die laten zien hoe in Oostenrijk de politie voorop loopt tijdens een processie van demonstranten tegen de coronamaatregelen. Sommigen beweren dat de Weense politie het volk steunt in hun protest. Dat is niet zo: de politie was simpelweg aanwezig om het protest veilig te laten verlopen, zo blijk uit de factcheck van DPA-Factchecking.
Onderzoek
En verder...
Onderzoekers hebben een methode ontwikkeld voor het herkennen van nepnieuws waarmee criminelen proberen om aandelenkoersen te beïnvloeden (Innovation Origins)
Namen en foto's van journalisten worden misbruikt om verzonnen berichten die verspreid worden op sociale media betrouwbaar te laten lijken (Axios)
Een Volkskrant-journalist ging mee op pad met NOS-verslaggevers die tijdens hun werk regelmatig bedreigd en geïntimideerd worden (de Volkskrant)
Ondanks dat de journalistiek de afgelopen tijd vaak onder vuur ligt, heeft een grote meerderheid van de Nederlanders vertrouwen in de journalistiek (NOS)
Een groot deel van de Nederlanders, zo'n zeventig procent, maakt zich zorgen over de invloed van nepnieuws, bijvoorbeeld op de verkiezingen (Emerce)
Om de kennis over nepnieuws en desinformatie onder het brede publiek te vergroten, lanceerde Netwerk Mediawijsheid deze week de website isdatechtzo.nl. Op de site is ook aandacht voor de factchecks van Nieuwscheckers.
GroenLinks-fractievoorzitter Ronald Camstra stapte op uit de gemeenteraad in Zeist toen bekend werd dat hij politieke discussies probeerde te beïnvloeden met fake Facebook-accounts en een niet-bestaande columniste (NOS)
Politieke propaganda met gemanipuleerde foto's: het Vlaamse Nieuwsblad presenteert voorbeelden waarmee je zelf echt kunt laten overgaan in nep en vice versa.
Agenda
Dinsdag 9 februari vanaf 19:30 beantwoordt Peter Burger vragen over nepnieuws via Instagram Live (Nationale Wetenschapsagenda)
Dit was weer de nieuwsbrief van deze week. Fijn weekend!
Alexander Pleijter, Peter Burger & Jord van Beek