Musk noemde Rutte geen dictator
Factchecks Nieuwscheckers
Elon Musk heeft niets gezegd over boeren en Mark Rutte
In een 14 seconden durende video op Twitter zegt Elon Musk opvallende zaken over boeren in Nederland en noemt hij Mark Rutte een dictator. Dat is niet waar: de videoclip is een kort stukje uit een lang TED-interview, waarin Musk nooit over Nederland en Rutte heeft gesproken. Die illusie wordt gewekt door de ondertiteling en de toevoeging van stemgeluid dat doet denken aan Musk. Lees de hele check hier.
Opnieuw beelden van vóór de Braziliaanse verkiezingen
Op een video zou te zien zijn hoe Brazilianen massaal de straat op gaan om te protesteren tegen de verkiezingsuitslag waardoor Bolsonaro het presidentschap verloor. Hoewel er inderdaad dergelijke protesten gaande zijn, zien we op deze video de viering van de Braziliaanse onafhankelijkheid die ieder jaar op 7 september plaatsvindt. Het hele verhaal lees je op Nieuwscheckers.nl
Tips voor mentaal welzijn OSINT-onderzoekers
Iedereen met een computer, tijd en voldoende doorzettingsvermogen kan OSINT-onderzoek doen. Hoewel dit onderzoek nuttige informatie kan opleveren, heeft het ook een keerzijde: veelvuldige blootstelling aan traumatiserende content, zoals oorlogsbeelden, kan (op den duur) schadelijk zijn voor je mentale gezondheid.
Bij organisaties zoals Bellingcat hebben werknemers toegang tot gespecialiseerde psychologische hulp, maar als je thuis op je zolderkamer aan het OSINT-en bent heb je dat natuurlijk niet. Daarom schreef Bellingcat een artikel met een aantal praktische tips die, hoewel ze geen vervanging zijn voor professionele hulp, toch kunnen helpen om je mentale welzijn te beschermen.
Een aantal belangrijke tips uit het artikel:
Ga altijd na of het noodzakelijk is om een bepaalde video of foto te bekijken. We zijn geneigd om snel op links te klikken, maar bedenk dat iets nooit meer uit je hoofd gaat als je het eenmaal hebt gezien.
Als je een video voor het eerst bekijkt, zet het geluid dan uit. Ook kan je de video vast doorspoelen om te kijken wat je te wachten staat.
Blur foto’s in eerste instantie (dit kan met bepaalde apps), en bekijk ze alleen volledig als dat noodzakelijk is.
Creëer een gezonde balans tussen werk en privé. Stop met het checken van je mail en Twitter zodra je klaar bent met werken. Als je thuis werkt kan het helpen om van kleding te wisselen zodra je klaar bent met werken.
Neem voldoende pauzes en ga niet uren achter elkaar werken met traumatische materialen
Realiseer je dat niet alleen beelden kunnen shockeren. Bepaalde geluiden en veelvuldige blootstelling aan extremistische content (bijvoorbeeld terroristische manifesten) kunnen ook schadelijk zijn.
Factchecks van andere media
Brandnetelbullshit
Volgens tv-presentatrice Saartje Vandendriessche staan brandnetels op de derde plek van meest voedzame planten ter wereld. Hier is echter geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. De voedingswaarden van brandnetels blijken vergelijkbaar met die van andere groenten, zoals spinazie. [Knack]
Filmpje toont geen wolven die in Nederland zijn uitgezet
De wolf is momenteel hot topic in Nederland. Op Facebook doet een filmpje de ronde waarin op-wolven-lijkende dieren te zien zijn die achterin een auto zitten. De suggestie die hiervan uitgaat is dat de wolf bewust zou zijn uitgezet in Nederland. Pointer traceerde de herkomst van het filmpje en vond dat het hier waarschijnlijk gaat om ‘acteer-wolven’. Nieuwsgierig? Lees hier de hele factcheck.
Vijf (nep)verhalen over het WK in Qatar
Over het WK voetbal in Qatar doen veel verhalen de ronde, de één aannemelijker dan de ander. VRT NWS dook in vijf van deze verhalen om stuk voor stuk te achterhalen hoe de vork in de steel zit.
Tool-tip: Snelle toegang tot video’s met AI-indexering
Het terugkijken en doorzoeken van uren videomateriaal is tijdrovend. Video-indexering vergemakkelijkt die opgave door kunstmatige intelligentie los te laten op beeld, waardoor het terugzoeken en factchecken veel sneller en trefzekerder wordt. Zo gebruikt Azure Video Indexer van Microsoft maar liefst dertig AI-algoritmen om een video te indexeren, door onder meer spraak om te zetten in tekst en door beeld te ordenen op basis van gezichtsherkenning. Het resultaat is een gedetailleerde index van beeld en transcripten. Daardoor is het mogelijk om na indexering tientallen losse video’s gelijktijdig te doorzoeken. Lees de hele checktip hier.
En verder...
Elon Musk heeft op basis van twee eenvoudige Twitter peilingen grote veranderingen op het platform doorgevoerd. Niet alleen is Donald Trump weer welkom, ook alle andere geschorste gebruikers maken een triomfantelijke terugkeer. [NOS] [The Verge]
In de nasleep van de Braziliaanse verkiezingen wemelt het van de onvrede op Twitter. #BrazilWasStolen wordt door meer dan 200,000 accounts gedeeld en sommigen eisen zelfs een militaire coup. [DFRLab]
Wetenschappers verwijzen nog regelmatig naar gefraudeerd onderzoek van voormalig hoogleraar psychologie Diederik Stapel. Hoewel de artikelen van Stapel al 10 jaar geleden zijn teruggetrokken, duiken de titels dus nog vaak op in wetenschappelijke publicaties. [de Volkskrant]
De EU maakt zich grote zorgen om Twitter. Het kantoor van het bedrijf in Brussel werd deze week volledig ontbonden. De medewerkers waren een belangrijk aanspreekpunt voor de Europese Commissie. [NOS]
TikTok-factchecker Marieke Kuypers mocht vorige week de Piramidependel in ontvangst nemen. De prijs, die wordt uitgereikt aan personen die buitengewone beweringen kritisch onderzoeken, werd in 2018 ook door Nieuwschecker Peter in ontvangst genomen. [Skepsis]
Ancient Apocalypse, één van de nieuwste shows van Netflix, ondermijnt volgens archeoloog Flint Dibble de beweringen van experts en reproduceert ideeën over blanke suprematie door inheems erfgoed aan aliens en witte mensen toe te wijzen. [The Conversation]
Donald Trump is verbannen van Facebook, maar als anderen onjuiste uitspraken van hem posten op Facebook, worden die niet gelabeled als onwaar omdat Facebook het beleid heeft claims van actieve politici (wat Trump nu weer is) niet te factchecken. [CNN]
Onderzoekers van het Institute for Strategic Dialogue zien een alarmerende toename in anti-lhbti+-haat. Aanslagen zoals afgelopen zondag in Colorado Springs zijn volgens de onderzoekers een direct gevolg van deze gewelddadige retoriek. [ISD]
Associated Press (AP) meldde vorige week foutief dat in Polen een Russische raket was neergekomen. Het misverstand werd veroorzaakt door warrige communicatie tussen AP-journalisten op Slack, waarbij de journalist die met het nieuws kwam op een doktersafspraak zat. De blunder kostte hem zijn baan. [Semafor]
Kijktip: #Ophef over de oolog in Oekraïne
In voorlopig de laatste aflevering van de serie #Ophef, verdiept Nieuwsuur journalist Rudy Bouma zich in desinformatie over de oorlog in Oekraïne. Inclusief een aantal verwijzingen naar factchecks van Nieuwscheckers.
Agenda
Onze agenda is deze week verdacht leeg... Weet jij wat we missen, laat het ons dan vooral weten! Mail je tip naar nieuwscheckersleiden@gmail.com of stuur een tweet naar @nieuwscheckers.
Tot volgende week,
Alexander, Peter, Michelle, Arno, Leon en Maaike