Kitschmatige Intelligentie
Tranentrekkende plaatjes van zielige oma’s en bizarre nepfoto’s van rare dieren: een stortvloed van een nieuw soort goedkope troep overspoelt sociale media. Nieuwscheckers duikt in de wereld van ‘AI slop’. Wie maken deze pulpbeelden en hoe verdienen ze er geld mee? Verder in deze nieuwsbrief: een plagiërende staatssecretaris en onderzoek naar dieetsupplementen die op Instagram worden aangeprezen door influencers.
Nepbeeld is de nieuwe clickbait
Er is een contentcategorie ontstaan met een nieuw Engels label: ‘AI slop’ (slop als in het Nederlandse slobber: met water aangelengd veevoer) of ‘AI garbage’. Zoals de naam al verraadt, gaat het hier niet echt om een prijzenswaardige ontwikkeling. AI-slop staat te boek als hersenloos beeldvermaak, met als boegbeeld Shrimp Jesus: een fusie van de verlosser met onderdelen van garnalen. Dit AI-slop-icoon zag het levenslicht op Facebook en illustreert hoe eenvoudig het is om met de juiste prompt fantasiebeelden te generen met Midjourney, Stable Diffusion of Dall-E.
Vooral Facebook lijkt voorop te lopen in de slop-trend: groteske, kitscherige beelden worden op grote schaal gepost, gedeeld en becommentarieerd. De makers van dit soort content zijn vooral te vinden in Azië, waar sommigen meer dan een bijverdienste scoren met AI-content. Facebook-accounts die op grote schaal AI-beelden posten kunnen via het Creator Bonus Program geld verdienen met posts die viraal gaan.
Niemand zit op deze pulp te wachten en toch scoren AI-beelden van Shrimp Jesus, beeldhouwende peuters en koeien op gymschoenen genoeg aandacht om lucratief te zijn, ook voor partijen met criminele motieven. Meer weten? Lees deel 1 van een Nieuwscheckers-serie over Kitschmatige Intelligentie.
Factchecks van andere media
Beelden van zinkende Sea Story blijken vals
Het schip Sea Story zonk op 25 november voor de kust van Egypte, vier opvarenden zijn inmiddels overleden en er zijn nog enkele vermisten. Op sociale media en in verschillende nieuwsmedia gaan beelden rond waarop het toeristenschip Sea Story zinkend te zien zou zijn. Uit een factcheck van VRT NWS blijkt dat het in de beelden niet om de Sea Story gaat, maar om twee andere schepen die al eerder zonken. Een video die rondgaat toont de in augustus 2024 gezonken Captain Morgan. De foto’s zijn van de gekapseisde Carlton Queen, van april 2023.
Vette voeten helpen niet tegen verkoudheid
Na het smeren van Vicks VapoRub op de voetzolen zou je verkoudheid als sneeuw voor de zon verdwijnen. Gezondheid en Wetenschap zocht dit uit en kwam tot de conclusie dat dit niet klopt. De methode is gebaseerd op de principes van voetreflexologie en traditionele Chinese geneeskunde. Zenuwpunten in de voetzolen zouden gestimuleerd worden door de zalf en corresponderen met de hersenen en de hoestreflex onderdrukken. De studies waarop reflexologen zich baseren zijn al eerder ontkracht en de werking is dus een mythe. Het is zeker dat de zalf niet zal werken als deze op de voeten wordt gesmeerd. Of de zalf wel werkt wanneer ze zoals bedoeld op de borst wordt gesmeerd, is ook nog niet volledig bewezen.
Desinformatiekanalen verspreiden valse cover met Trump en Poetin
Op sociale media gaat een geknutselde cover van The Economist met Trump, Poetin en nucleaire wapens rond. Het beeld bevat taalfouten en wijkt af van de typische stijl van het tijdschrift. De cover is niet terug te vinden in het officiële archief. Uit onderzoek van DPA blijkt dat de vervalsing wordt verspreid via bekende pro-Kremlin desinformatiekanalen zoals Pravda.
Onderzoek: Gevaarlijke misleiding in supplementenpromoties door influencers
Ongeveer zes op de tien volwassen Nederlanders nemen wel eens voedingssupplementen, in de branche gaat ongeveer 1,6 miljard euro per jaar om. Ook in Duitsland is de populariteit van voedingssupplementen onmiskenbaar, er zijn veel Duitse influencers die deze producten promoten op Instagram. Er zijn geen wettelijke limieten voor de doseringen van supplementen vastgesteld, alleen richtlijnen van organisaties zoals de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) en het Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR). Dit heeft onderzoekers aangespoord om de samenstelling van supplementen die via Instagram-campagnes worden aangeprezen eens grondig te analyseren.
Er werden 105 producten onderzocht op zaken als dosering, prijs en informatieverstrekking. Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer twee derde van de geadverteerde voedingssupplementen de aanbevolen maximale dagelijkse hoeveelheden van het BfR overschrijden. In sommige supplementen werd zelfs de aanvaardbare bovengrens overschreden, wat het risico op vergiftiging en schade voor de consument verhoogt.
Bijzonder zorgwekkend is dat influencers vaak een jong publiek aanspreken, een groep die gevoeliger is voor aantrekkelijke marketing en suggestieve productnamen. Meer dan de helft van de producten had een naam die magische resultaten suggereert, zoals ‘Zell Boost’ en ‘Ah-Mazing Hair Vitamin’. Informatie over bijwerkingen of contra-indicaties ontbrak vrijwel volledig in de promoties van de influencers. Zelfs de fabrikanten vermeldden in meer dan 70 procent van de gevallen dit soort informatie niet op hun verpakking of in de productinformatie.
Volgens het rapport is er in veel gevallen sprake van misleiding door de influencers op Instagram, wat de deur opent voor vergiftigingen door de supplementen. Influencers informeerden hun publiek niet over de mogelijke negatieve effecten, maar deden vaak overdreven beloftes over de werking van producten en boden kortingscodes aan. De onderzoekers pleiten voor actie om desinformatie door influencers te voorkomen. Zij stellen strikte regels voor om reclames van supplementen met te hoge doseringen te verbieden.
Staatssecretaris pleegde plagiaat in masterscriptie
Staatssecretaris voor Langdurige en Maatschappelijke Zorg Vicky Maeijer (PVV) heeft grote delen van haar masterscriptie overgeschreven, onthulde BNR woensdag. Maeijer voltooide in 2009 de master International & European Public Law aan de Erasmus Universiteit.
De helft van de Engelstalige scriptie is zonder aanhalingstekens maar vaak wel met bronvermelding overgenomen uit andere werken. Het is hierdoor voor de lezer niet te zien welke formuleringen van Maeijer zijn en welke van haar bronnen. Ook heeft Maeijer meer dan eens door wendingen als ‘in my opinion’ en ‘in my view’ in te voegen gesuggereerd dat de inzichten en formuleringen de hare zijn.
De examencommissie van de Erasmus School of Law zal de scriptie onderzoeken. In geval van ernstige fraude kan de universiteit een diploma intrekken. De zaak kwam aan het licht toen BNR van de negen bewindspersonen uit het kabinet-Schoof van wie deze documenten beschikbaar waren, de scriptie of dissertatie op plagiaat scande.
In Nederland is het voor zover bekend bij Nieuwscheckers voor het eerst dat een bewindspersoon wordt beticht van plagiaat in een scriptie of proefschrift. In Duitsland is dit herhaaldelijk gebeurd en heeft het ook geleid tot het aftreden van ministers. In 2022 leverde de premier van Luxemburg zijn mastertitel in nadat in zijn masterscriptie plagiaat was aangetroffen.