Jack van Gelder ziet meer D66-burgemeesters dan er zijn
Volgens Jack van Gelder is het vreemd dat er overal nieuwe D66-burgemeesters opduiken. De sportcommentator lijkt te speculeren dat er van hogerhand wordt beslist welke partij de meeste burgemeesters mag leveren. Zijn zorgen zijn nergens voor nodig. Burgemeesters worden in Nederland door gemeenteraden gekozen. Bovendien werden er niet bijzonder veel D66-burgemeesters beëdigd, andere partijen leverden er meer. Dit en meer in een nieuwsbrief vol eigen factchecks. Veel leesplezier!
Nieuwe burgemeesters zijn niet overwegend D66’ers
Op 5 juni werd D66-politicus Marijke van Beukering beëdigd als nieuwe burgemeester van de gemeente Nieuwegein. Sportcommentator Jack van Gelder reageerde op Twitter: “Overal nieuwe D66-burgemeesters. Zeer vreemd.” De tweet insinueert dat ergens hogerop wordt beslist van welke partij burgemeesters worden aangesteld. Maar zo werkt het niet, want in feite bepaalt de gemeenteraad wie burgemeester wordt. Bovendien zijn er helemaal niet veel nieuwe D66-burgemeesters.
Van de 32 burgemeesters die in 2023 zijn aangesteld, zijn er 4 lid van D66. De VVD gaat aan kop met 8 van de 32, ofwel een kwart van de nieuwe burgemeesters. Daarna volgt CDA met 7. Het klopt dus niet dat er overal nieuwe D66-burgemeesters opduiken. Andere politieke partijen leverden in de afgelopen maanden meer burgemeesters. Benieuwd naar de rest van de check? Lees het hele verhaal hier.
20% meer kans op suikerziekte bij een dagelijks blikje frisdrank
Op zo’n warme dag als vandaag zoeken veel mensen de verkoeling op met een koud blikje frisdrank. Toch is het volgens het Diabetes Fonds geen goed idee om daar een gewoonte van te maken. In het AD vertelt diëtist Kim Brouwers dat een dagelijks blikje frisdrank zelfs een 20 procent hogere kans oplevert om suikerziekte te ontwikkelen. Dit klinkt misschien overdreven, maar klopt wel.
In frisdrank zit veel suiker. Een blikje fris van 330 ml bevat maximaal 34 gram suiker. Tientallen cohortstudies bevestigen dat suikerconsumptie een rol speelt in overgewicht en toename van diabetes. Onderzoekers schatten op basis van de laatste review dat in de Verenigde Staten tussen 2010 en 2020 4 à 13 procent van nieuwe diabetesgevallen gelinkt kan worden aan de consumptie van gesuikerde dranken. Dat blikje fris dat op je staat te wachten in je koelkast brengt dus naast verkoeling op de lange termijn ook risico’s met zich mee. Volg deze link voor meer informatie.
Geen bewijs dat zelfdoding onder boeren toeneemt door overheidsbeleid
In 2020 was het aantal suïcides onder boeren flink hoger dan in de zeven jaren daarvoor, concludeerde Nieuwscheckers in een eerdere factcheck. Volgens Eva Vlaardingerbroek is deze verhoging te wijten aan het Nederlandse landbouwbeleid. Een oorzakelijk verband is echter nooit aangetoond. Bovendien laat een nieuwe factsheet van Stichting 113 en de Land- en Tuinbouw Organisatie (LTO) zien dat het cijfer in 2021 weer op het niveau ligt van de periode 2013-2019. Van een stijgende trend is dus geen sprake. Lees de hele factcheck op onze site.
Video bewijst niet dat wapens uit Oekraïne zijn verkocht aan Mexicaans drugskartel
Op sociale media gaat het gerucht dat Oekraïners westerse antitankwapens op de zwarte markt verkopen en dat dit wapentuig inmiddels in handen is gekomen van Mexicaanse drugskartels. Een Mexicaans tv-filmpje van een drugscrimineel met een Amerikaanse javelin op zijn rug zou dat bewijzen. Dat klinkt natuurlijk ernstig, maar het bericht is onjuist. In het tv-item werd gezegd dat de antitankwapens waarover drugskartels beschikken, ook worden ingezet in oorlogsgebieden, zoals in Oekraïne - niet dat ze daadwerkelijk uit Oekraïne kwamen. Bovendien is het wapen uit het filmpje een trainingsexemplaar, dat niet is geleverd aan Oekraïne. Lees de hele factcheck hier.
En verder…
YouTube stopt met het verwijderen van video’s over fraude tijdens de Amerikaanse verkiezingen. Eigenaar Google licht toe dat het niet langer politieke uitingen wil beperken. [NOS]
Digital Investigations vat de nieuwste tools en tips voor digitaal onderzoek samen, inclusief een handige e-mailtool van OSINT Industries.
De Raad van de Journalistiek heeft een klacht ontvangen over Factcheck Vlaanderen. Er zou geen wederhoor gepleegd zijn in een factcheck. De Raad beoordeelt de klacht als ongegrond.
Facebook zegt schadelijke content in elke taal te kunnen verwijderen dankzij een nieuw talenmodel. Maar de systemen kunnen enorme gevolgen hebben. [Wired]
Twitter voegt crowdsourced factchecks toe aan afbeeldingen. Gebruikers kunnen in de Community Notes informatie toevoegen over de afbeelding bij een tweet. [The Verge]
Fast Company duikt in de onstuimige geschiedenis van Snopes: de eerste factcheckwebsite van Amerika. Hoe het initiatief bijna ten onder ging en er weer bovenop klom.
Uit onderzoek van De Groene blijkt dat chatbots als ChatGPT getraind worden met onder meer content van complotsites als EJBron en rechtsextreme sites als Frontnieuws en Stormfront.
De EU wil dat techbedrijven technologie ontwikkelen die AI-gegenereerde content kan herkennen en van een waarschuwingslabel kan voorzien. Dit vanwege het gevaar van grootschalige verspreiding van desinformatie. [Reuters]
Luistertip: Podcast Werkprofessor over realiteit en AI
Onderzoeker Sander van Duivestein schreef het boek Echt nep - spelen met de realiteit in tijden van AI, deepfakes en metaverse en is te gast in de BNR-podcast Werkprofessor. Presentatrice Wendy stelt hem de vraag: hoe onderscheiden we echt nieuws van fake nieuws en moet dat eigenlijk? Luister de aflevering hier.
Agenda
Juni
13 - Webinar door Sander van der Linden (Universiteit van Cambridge) over 'psychologische inenting' tegen misinformatie.