In het doolhof van voedselprijzen
In het doolhof van voedselprijzen
De prijs van groenten en fruit is sterk gestegen. Vanuit de politiek klinken er dan ook oproepen tot de afschaffing van btw op deze categorie producten. Deze stemmen beweren ook dat suiker in de afgelopen twintig jaar 20 procent goedkoper is geworden. Dit klopt niet, blijkt uit onze nieuwste factcheck. We leggen deze conclusie voor je uit, bespreken de controversiële AI-campagne van Amnesty en brengen je het laatste factchecknieuws in deze (vroege) nieuwsbrief.
Groenten en fruit inderdaad 40% duurder, suiker echter niet 20% goedkoper
In de discussie over de prijs van een gezond dieet zijn fouten snel gemaakt. In een oproep van de gemeente Amsterdam om btw op groente en fruit af te schaffen, wordt beweerd dat de afgelopen twintig jaar groenten en fruit 40 procent duurder zijn geworden, terwijl suiker 20 procent goedkoper werd. Deze conclusie berust niet alleen op verouderd onderzoek, maar is ook afhankelijk van welke categorieën voedsel je kiest en of je de algemene prijsstijging van voedselproducten verdisconteert.
Nieuwscheckers concludeert dat groenten en fruit in de periode 2000-2017 inderdaad 40% duurder zijn geworden, terwijl suiker 20 procent goedkoper werd. Kijken we naar de laatste twintig jaar, dan zijn groenten en fruit nog steeds ongeveer 40 procent duurder geworden. De prijs van suiker is echter op hetzelfde niveau als twintig jaar geleden.
Ondertussen zijn de prijzen van andere voedingsmiddelen ook fors gestegen. Ten opzichte van alle voedingsmiddelen zijn de prijzen van groenten en fruit op dit moment vergelijkbaar, terwijl zowel pure suiker (25%) als suikerproducten (20%) relatief goedkoper zijn geworden. Benieuwd naar de hele berekening? Lees de factcheck hier.
Factchecks van andere media
Spaans ministerie van Volksgezondheid niet afgebrand
Veel landen voerden de afgelopen jaren onderzoek uit naar het eigen beleid tijdens de coronacrisis. Op sociale media wordt beweerd dat het archief van het Spaanse ministerie van Volksgezondheid temidden van dergelijk onderzoek zou zijn afgebrand. Een factcheck van Knack wijst uit dat niet het archief, maar een ander overheidsgebouw vanwege brand werd ontruimd. Bovendien loopt er momenteel geen onderzoek naar het Spaanse coronabeleid. Zo’n onderzoek was er wel, maar werd vorig jaar al afgerond.
Tucker Carlson: een megafoon voor desinformatie
Tucker Carlson, bekend als de meest invloedrijke verspreider van desinformatie op de Amerikaanse televisie, zal voorlopig niet meer op Fox News verschijnen. Eind april maakte de presentator abrupt bekend dat hij zou vertrekken. Zijn tijd bij de zender wordt gekenmerkt door een storm aan rechts-extremistische sentimenten én heel veel desinformatie. AFP zet een aantal factchecks van Carlsons foute uitspraken op een rij.
Minderjarigen vormen geen meerderheid onder supermarktpersoneel
De verjaardag van een vijftienjarige betekent, naast een gezonde hoeveelheid hormonen, veel vragen over bijbaantjes. Na dreigementen van pap en mam over de bodem van de pot zakgeld zit er voor de meeste pubers niets op dan aankloppen bij de lokale supermarkt. Volgens ACV-vakbondsvrouw Kristel Van Damme zou het personeel van Nederlandse supermarkten zelfs voor 70 procent uit minderjarigen bestaan. Hoewel het zeker een populaire bijbaan is, laten experts aan Knack weten dat het werkelijke percentage onder de 18 op 36,6 procent ligt.
Amnesty gebruikt AI-afbeeldingen om privacy demonstranten te waarborgen
Amnesty International schonk vorige week aandacht aan politiegeweld tegen demonstranten in Colombia. Op sociale media verspreidde de mensenrechtenorganisatie een afbeelding van een vrouw die door een enorme hoeveelheid agenten wordt afgevoerd. Op het eerste gezicht lijkt de activiste gehuld in een Colombiaanse vlag, maar bij nader inzien blijken de kleuren niet in de juiste volgorde te staan. Logisch, want zoals onderaan de afbeelding vermeld staat, is het beeld door kunstmatige intelligentie gegenereerd.
Amnesty zegt bewust voor AI te hebben gekozen om de Colombiaanse demonstranten niet in gevaar te brengen. Dankzij kunstmatige intelligentie kon de organisatie een gezicht in beeld brengen zonder de privacy van een activist te schenden. Om toch transparant te blijven, gebruikte Amnesty expres een afbeelding met een verkeerde vlag en andere typische AI-foutjes.
Niet iedereen bleek even tevreden met deze oplossing. Amnesty ontving online veel kritiek en heeft de beelden sindsdien verwijderd. Ook experts vinden de keuze verontrustend. Paul Teixeira van de Nederlandse Vereniging van Journalisten uit zijn zorgen bij NRC. Het gebruik van AI-beelden zou volgens Teixeira een interpretatie van de werkelijkheid zijn terwijl er genoeg werk van persfotografen beschikbaar is.
En verder…
Nederland stijgt van plek 28 naar plek 6 op de ranglijst van persvrijheid van Reporters Without Borders. De organisatie waarschuwt daarnaast voor een wereldwijd groeiende industrie van digitale desinformatie. [NRC]
Google beloofde in 2021 geen reclames meer te plaatsen naast teksten waarin klimaatverandering wordt ontkend. Ondanks het nieuwe beleid zijn de reclames er nog steeds. [New York Times]
Op meer dan 50 websites doen chatbots zich voor als journalisten. De teksten staan boordevol desinformatie en reclame, blijkt uit onderzoek van NewsGuard. [NewsGuard] [The Guardian]
Het vliegveld van Denver is een magneet voor complottheorieën. The New York Times vat de bizarre verzinsels over de luchthaven samen.
Kijktip: Hoe een ontdekkingsreiziger zijn reis naar de Noordpool verzon
Voormalig Vox-journalist Johnny Harris neemt ons in deze video mee in een strijd tussen twee ambitieuze ontdekkingsreizigers aan het begin van de twintigste eeuw, die beiden beweerden als eerste voet te hebben gezet op de Noordpool. Robert Peary maakte de reis wel degelijk, maar Frederick Cook zoog zijn expeditie uit zijn duim. Aan de hand van nep-foto’s en verzonnen logboeken hield Cook de hele wereld voor de gek.
Agenda
Mei
24 - KIM forum organiseert een voorjaarsbijeenkomst voor reflectie op journalistiek. Aan de hand van de vraag ‘wat voor journalistiek heeft onze tijd nodig?’ organiseert KIM een lezing door de schrijver van Journalistiek in tijden van fake news, Luc Pauwels, met een aansluitend panelgesprek waaraan Margo Smit, Marieke Kuyper, Freek Staps en Luc Pauwels deelnemen. Aanmelden (graag voor 17 mei) kan hier!