Het gaat beter met de bossen - en slechter
In een Tweede Kamerdebat bekritiseerde Gideon van Meijeren (FVD) het nieuwe stikstoffonds, dat moet helpen de natuur te beschermen. Volgens Van Meijeren is het geld overbodig omdat de Nederlandse bossen er beter aan toe zijn dan ooit. Hij verwijst naar een onderzoek van de Universiteit van Wageningen. Maar volgens Bas Lerink, mede-auteur van dit onderzoek, toont het rapport aan dat het genuanceerder ligt. In deze nieuwsbrief zoeken we tussen de bomen naar de waarheid, deelt de Grafiekpolitie een bon uit aan NRC en presenteren we onze nieuwste explainer over scheefwonen.
Nederlandse bossen zijn er niet beter aan toe dan ooit
Wie met dit stralende lenteweer door het bos loopt, treft volgens Gideon van Meijeren (FVD) bomen aan die er beter aan toe zijn dan ooit gemeten. Volgens hem valt dit te concluderen uit de Zevende Bosinventarisatie, uitgevoerd door de Universiteit Wageningen. Bas Lerink, onderzoeker en mede-auteur van dit onderzoek, zegt dat de resultaten vaker verkeerd geïnterpreteerd worden: “Iemand die zegt dat het heel goed gaat met de bomen, moet het rapport nog even goed lezen. Het rapport draagt een gemengde boodschap uit.”
Die gemengde boodschap luidt dat er in het Nederlandse bos positieve en negatieve ontwikkelingen zijn. Het goede nieuws is dat de bossen steeds gevarieerder worden, zowel in leeftijd als structuur. Hierdoor is het bos beter beschermd tegen klimaatverandering en ziektes. Maar er zijn ook zorgwekkende ontwikkelingen. De boomsterfte neemt toe, bomen groeien minder hard en beslaan een kleinere oppervlakte. Ook hebben boomsoorten zoals de es en de fijnspar grote gezondheidsproblemen. Dat het beter gaat met de Nederlandse bossen dan ooit gemeten, is daarom niet waar. Benieuwd naar de rest van de check? Je leest hier verder.
Grafiekpolitie: NRC brengt top-16 wapenexporterende landen slordig in beeld
De Grafiekpolitie deelt een bon uit aan NRC Handelsblad. De krant koos voor misleidende cirkeldiagrammen in plaats van een overzichtelijk staafdiagram om de top-16 van wapenexporterende landen weer te geven. Bovendien bevatte de visualisatie een aantal slordigheidsfoutjes.
In de NRC-grafiek worden cirkeldiagrammen gebruikt om de waarde van geëxporteerde wapens te visualiseren. Ieder land heeft zijn eigen cirkel, waarbij de linkerhelft de waarde van de wapenexport in 2017 en de rechterhelft die van 2022 representeert. Die keuze voor cirkels is verwarrend. Een cirkel wordt namelijk normaal gesproken alleen gebruikt in cirkeldiagrammen om de opsplitsing van een geheel aan te geven. Daarnaast blijkt niet de hoogte, maar de oppervlakte van de cirkels de exportwaarde aan te geven. Dit is lastig in één oogopslag te zien. Ook kloppen de verschillen en cijfers niet overal.
Datavisualisaties kunnen cijfers in één oogopslag inzichtelijk maken. In dit geval is een staafdiagram overzichtelijker. De originele grafiek en de correctie van de Grafiekpolitie zijn hieronder afgebeeld. Hoe deze correctie tot stand komt, lees je in het artikel op onze site. (NRC heeft inmiddels de foutjes verbeterd, maar de weergave in halve cirkels gehandhaafd.)
Factchecks van andere media
Gemanipuleerde foto verspreidt misinformatie over Biden
Op Twitter en Telegram doet een foto de ronde waarop te zien zou zijn hoe de Amerikaanse president Joe Biden een kind betast in zijn kruis. Deze foto is gemanipuleerd. Knack traceerde de originele foto waarop Biden enkel naar de vlag op het shirt van een kind wijst. De gemanipuleerde foto lijkt voort te borduren op de inmiddels bekende QAnon-complottheorie die stelt dat de Amerikaanse Democratische partij bestaat uit pedofielen.
Presidentskandidaat Ron DeSantis niet gesteund door Hillary Clinton
In 2024 kiezen de Verenigde Staten een nieuwe president. Een van de kandidaten voor de Republikeinse partij is Ron DeSantis, momenteel gouverneur van Florida en bekend om zijn extreem conservatieve beleid. In een virale video zou Democraat Hillary Clinton haar steun voor het kandidaatschap van DeSantis uitspreken. Deze video is gemanipuleerd, bevestigt AFP. De beelden zijn afkomstig van een interview met Clinton uit 2021, maar de audio is gefabriceerd en nagesynchroniseerd. Clinton heeft de campagne van DeSantis juist uitgebreid bekritiseerd.
Hoeveel eenden tel jij?
Plaats een afbeelding, tel het aantal eenden en win €250 shoptegoed. Dat belooft een nepadvertentie namens het bedrijf Action op Facebook. Als het te mooi klinkt om waar te zijn, is het dat vaak ook. Dpa wijst niet alleen op taalfouten in het bericht, maar benadrukt ook dat de actie niet afkomstig is van de officiële Facebookpagina van Action en deelnemers doorverwezen worden naar een URL van de gratis websitedienst van Google. Een klassiek, allicht creatief, voorbeeld van phishing dus.
En verder…
De aandacht van media voor desinformatie is niet alleen uit balans met de daadwerkelijke dreiging, maar vergroot ook onnodig het wantrouwen in écht nieuws, stellen onderzoekers van de UvA. [De Correspondent]
De complottheorie over werelddominantie door een “kwaadaardige elite” groeit hard, zo waarschuwt de AIVD. [NU.nl]
De BBC investeert fors in een factcheck- en verificatieafdeling: BBC Verify. De redactie bestaat uit 60 medewerkers, gespecialiseerd in OSINT, factchecken en data-analyse.
Presentatoren van de podcast No Stupid Questions eindigen elke aflevering met een factcheck van hun eigen uitspraken. Volgens Volkskrant-columnist Ionica Smeets een win-win-scenario voor wetenschapscommunicatie.
Platform Discord, ontworpen voor communicatie tussen gamers, blijkt een magneet voor extremistische activiteiten, aldus onderzoek van ISD.
Een nepafbeelding van een explosie in het Pentagon veroorzaakte deze week een kleine daling van een Amerikaanse beursindex. [Euronews]
Nieuwssites trappen steeds vaker in AI-hoaxes, maar gelukkig maakt Google sinds kort de identificatie van AI-afbeeldingen gemakkelijker, betoogt Bright.
Experts waarschuwen voor de invloed van AI-gegenereerde desinformatie op de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk en de VS. [The Guardian]
Kijktip: Explainer scheefwonen
Nieuwscheckers checkte recent een uitspraak van Wybren van Haga over scheefwonen. Van Haga stelde dat 20 procent van de huurders in sociale woningen scheef woont en dus eigenlijk geen recht heeft op hun woning, omdat ze te veel verdienen. Dit klopt niet. Gezien het belang van dit onderwerp vatten we de check samen in een explainer:
Agenda
Onze agenda is deze week verdacht leeg... Weet jij wat we missen, laat het ons dan vooral weten! Mail je tip naar nieuwscheckersleiden@gmail.com of stuur een tweet naar @nieuwscheckers.