Facebook Papers onthullen lakse aanpak desinformatie
Facebook Papers onthullen lakse aanpak desinformatie
Er lijkt geen einde te komen aan de berichten over het falende beleid van Facebook tegen desinformatie en ander misbruik van het netwerk. Op basis van duizenden interne documenten, gelekt door klokkenluider Frances Haugen, verschenen afgelopen week nieuwe onthullingen in Amerikaanse en Europese media, die hun publicaties op elkaar afstemden. Twee (onvolledige) lijsten vind je hier en hier.
De artikelen schetsen onder andere een verontrustend beeld van de omgang met desinformatie rond de bestorming van het Capitool begin dit jaar (Villamedia). Mark Zuckerberg verdedigde zich al op 5 oktober tegen eerdere onthullingen uit dezelfde bron met een lange Facebookpost.
Teneur van de berichten over de ‘Facebook Papers’ is dat Facebook signalen van eigen medewerkers negeerde als die aandrongen op maatregelen tegen misbruik en tegen negatieve gevolgen van de Facebook-algoritmen zelf. Ze gaan onder andere over vrouwenhandel en dalende populariteit onder jongeren, maar vooral over desinformatie, hate speech en polarisering. We lichten er een paar uit.
Slechts 13% van Facebooks budget om misinformatie te classificeren, wordt besteed aan andere landen dan de VS, terwijl negen van de tien Facebook-gebruikers buiten Noord-Amerika wonen. In India werd Facebook tijdens de verkiezingen in 2019 overspoeld met fake accounts, een plaag waar het bedrijf onvoldoende tegen optrad. Haatzaaiende en misleidende berichten over moslims konden vrijuit circuleren in Facebookgroepen.
Een deel van de desinformatie werd geautomatiseerd aangepakt, maar van de 22 officiële talen in India kent Facebooks detectiesysteem er maar vijf (NY Times). Facebook pakte pas laat desinformatie in comments over vaccinatie aan. Medewerkers drongen er begin dit jaar op aan het aantal likes los te laten als criterium om comments te promoten en ze in plaats daarvan te ordenen naar betrouwbaarheid of desnoods helemaal uit te zetten bij bepaalde onderwerpen, maar het bedrijf deed daar pas iets mee in april. [AP]
Gebruikers die meer dan één account hadden en daarmee met hoge frequentie polariserende berichten verspreidden, hadden jarenlang vrij spel, zo lang ze maar actief waren onder hun eigen naam. De Facebookregels staan niet toe dat iemand meerdere accounts heeft, maar als die niet compleet nep waren, werden ze gedoogd. In maart 2018 waren er alleen in de VS al 1,6 miljoen SUMA’s (Single User, Multiple Accounts) actief met politieke berichten. Een daarvan postte wekelijks zo’n 1500 berichten. [Politico]
Vijf jaar geleden gaf Facebook gebruikers de mogelijkheid om niet alleen met een like op posts te reageren, maar ook met emoji's. In 2017 kregen die emoji's in het algoritme vijf keer zoveel waarde als een like, waarmee Facebook poogde meer emotievolle posts in de tijdlijn van gebruikers te krijgen. In 2019 bleek dat de woede-emoji (😠) - hoewel relatief weinig gebruikt ten op zichte van de andere emoji's - ervoor zorgde dat onjuiste en hatelijke posts een groot bereik kregen. Uiteindelijk besloot Facebook vorig jaar om de woede-emoji geen rol meer te laten spelen in het algoritme. [Washington Post]
Rapport over Europese aanpak desinformatie adviseert samenwerking
Om de strijd tegen desinformatie in Europa te winnen, moeten overheden, socialemediaplatformen en maatschappelijke organisaties hun krachten bundelen. Ook zijn strengere eisen aan de platformen noodzakelijk. Dat zijn de belangrijkste conclusies van een rapport van de denktank The Hague Centre for Strategic Studies, opgesteld in opdracht van het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
Volgens de auteurs voldoet het huidige model van zelfregulering door sociale media niet, omdat Facebook, Twitter en andere bedrijven niet kunnen worden gedwongen om zich aan de regels te houden. Tegelijkertijd is een model waarin een overheid de regulatie helemaal op zich neemt ook niet wenselijk, omdat het risico van censuur dan op de loer ligt.
Daarom pleiten de auteurs voor een model van co-regulering, waarbij de precieze normen waaraan socialemediaplatformen moeten voldoen grotendeels door henzelf bepaald worden, terwijl een regulator (bijvoorbeeld de Europese Commissie) in de gaten houdt of zij zich daar aan houden en eventueel sancties oplegt.
Wat die normen dan precies inhouden, hoeft gelukkig niet from scratch te worden bedacht: de auteurs doen alvast een aantal suggesties. Zo stellen ze voor dat factchecking onderdeel moet worden van de bedrijfsvoering van socialemediaplatformen, waarbij die platformen bij voorkeur worden geholpen door een geaccrediteerde partij die handelt volgens onafhankelijk opgestelde standaarden. Lees het hele rapport hier.
Kanttekeningen bij mediaberichten over zeespiegelstijging
Op 25 oktober werd het KNMI Klimaatsignaal ‘21 gepubliceerd. Daarin staan de nieuwste inzichten over het veranderende Nederlandse klimaat. Een onderdeel waar afgelopen week veel over te doen was, is de voorspelling over de stijgende zeespiegel. Deze is naar boven bijgesteld ten opzichte van de vorige voorspellingen. De verwachting voor het allerslechtste klimaatscenario is een stijging van 1,2 meter in 2100, mogelijk oplopend tot 2 meter als het ijs op Antarctica sneller smelt dan verwacht.
Dat wordt niet door alle media correct overgebracht. Zo schreef NRC:
“In 2100 ligt de zeespiegel 1,2 meter hoger dan begin deze eeuw, als de uitstoot van broeikasgassen niet wordt beperkt.”
Vergelijkbare zinnen vinden we bij onder andere AD, NOS, het Parool en RTL Nieuws. In een draadje op Twitter legt wetenschapsredacteur Maarten Keulemans waarom dat niet zo gesteld kan worden.
Want hoewel het kán dat de zeespiegel in 2100 met 1,2 meter zal toenemen, is dit de maximale waarde die wordt voorspeld voor het worst-case scenario en is dus niet de meest waarschijnlijke stijging, of de stijging als we op dezelfde voet doorgaan. In dit rampscenario neemt de uitstoot van broeikasgassen sterk toe.
Het KNMI zelf noemt de waarschijnlijkheid van dit scenario ‘gering’ en verwacht dus ook niet dat de zeespiegelstijging in 2100 daadwerkelijk 1,2 meter zal zijn. Waarom we dan toch ook dit onwaarschijnlijke worst-case scenario in acht nemen, staat uitgelegd op de website van het KNMI.
Dus ja, de zeespiegel stijgt sneller dan we voorheen dachten. En ja, dat is zorgwekkend. Maar een stijging van 1,2 meter in 2100? Dat kán, maar is onwaarschijnlijk.
Factchecks van andere media
'Sudden death' is géén bijwerking van coronavaccinatie
Op Facebook werd een Ierse informatieposter over vaccinatie gedeeld, waar op te lezen is dat één van de mogelijke bijwerkingen ''sudden death'' is, plotselinge dood. Dat de poster nep is, lijdt geen twijfel. [DPA-factchecking]
Komkommer in plastic blijft zeker twee keer zo lang vers
Binnenkort mogen komkommers in Frankrijk niet meer verkocht worden in een plastic verpakking. Maar, zo blijkt, het plasticje heeft wel degelijk een functie: het zorgt ervoor dat de komkommer langer vers blijft. Wel zijn er nog veel meer factoren die van invloed zijn op de houdbaarheidsdatum. [Knack]
Geen etalagepoppen in ic-bedden
Corona-ontkenners misbruiken op sociale media foto's van poppen in ziekenhuisbedden om zogenaamd te bewijzen dat de coronapandemie in scene is gezet. In werkelijkheid gaat het om foto's van medische opleidingscentra. [Knack]
Onderzoek: Kenmerken van onjuiste berichten
Wat zou het toch handig zijn als onjuiste berichten automatisch opgespoord kunnen worden. Dan kan je ze ook automatisch van een waarschuwingslabel voorzien: pas op, dit bericht klopt niet.
Onlangs publiceerde een internationaal gezelschap van onderzoekers een artikel waarin ze op een rij zetten welke kenmerken misleidende, onjuiste nieuwsberichten en socialmediaposts hebben. Hiervoor analyseerden ze een stapel van ruim dertig eerder gepubliceerde onderzoeken.
Ze onderscheiden een aantal kenmerken die wijzen op mogelijk onjuiste berichten:
Inhoudelijke kenmerken, zoals een rechtse politieke oriëntatie, sensationele koppen en weinig verifieerbare informatie (zoals het ontbreken van een datum en plaats);
Taalkundige kenmerken, zoals overdreven hoofdlettergebruik, gebruik van leestekens en informele en opruiende taal.
Maar zijn deze kenmerken nu dan te gebruiken voor het ontwikkelen van zo’n automatisch detectiesysteem? Helaas niet. Weliswaar is de kans groter dat berichten met deze kenmerken onwaarheden bevatten, maar dat is geenszins zeker. Want lang niet alle rechts georiënteerde berichten zijn onwaar, en ook links georiënteerde berichten kunnen onjuistheden melden. En ook berichten met sensationele koppen en overdreven hoofdlettergebruik kunnen best waar zijn
Bovendien laten de geanalyseerde onderzoeken soms tegenstrijdige resultaten zien. Dus aan de hand van deze kenmerken met zekerheid vaststellen of een bericht wel of niet waar is, is niet te doen.
Aan de hand van deze kenmerken kan een systeem natuurlijk wel werken als een alarmeringssysteem: pas op, dit bericht bevat kenmerken die wijzen op mogelijke onjuistheden. Nadeel daarvan is dat een bericht zonder deze kenmerken geen waarschuwingslabel krijgt, terwijl dat niet wil zeggen dat het bericht klopt.
Kan zo’n alarmeringssysteem dan handig zijn voor factcheckers? Zodat ze een seintje krijgen over verdachte berichten en vervolgens kunnen onderzoeken of de betreffende berichten inderdaad onwaarheden bevatten. Dat klinkt zeker nuttig, maar ook daar schuilt ook een gevaar in: als factcheckers zich storten op berichten met deze kenmerken, laten ze berichten zonder deze kenmerken links liggen, terwijl die ook onwaar kunnen zijn.
En verder...
Mooie service voor abonnees van USA Today: als ze - bijvoorbeeld op sociale media - iets tegenkomen waarvan ze zich afvragen of het klopt, dan kunnen ze hier via sms over communiceren met de factcheckers van USA Today.
De Amerikaanse krant Wall Street Journal baarde opzien door een opiniestuk van Donald Trump te publiceren (abonnement nodig om te mogen lezen), waarin hij weer beweert dat de Amerikaanse presidentsverkiezing gemanipuleerd was en waarbij hij allerlei beweringen uit die eerder al weerlegd zijn. [Washington Post]
Een dode tante, een Russische generaal en een onverwachte lichaamsverwisseling: op zijn blog De Gestolen Grootmoeder reconstrueert Nieuwschecker Peter Burger een broodjeaapverhaal dat al honderden jaren de ronde doet.
In de deepfake-video die De Correspondent gisteren online zette, is een klimaattoespraak te zien en te horen, gegeven door een nepversie van Mark Rutte - 'KlimaatRutte', aldus het medium. Dat deed veel stof opwaaien. Is de disclaimer ''het is niet echt'' voldoende om een deepfake de wereld in te gooien? Rechtvaardigt het doel (visualiseren hoe het zou zijn als Rutte een alarmerende klimaattoespraak zou geven) het gebruik van een omstreden techniek? De Correspondent legt in een bijbehorend artikel uit waarom het antwoord daarop volgens hen ''ja'' is.
NRC publiceerde een interview met de Amerikaanse psycholoog Steven Pinker, die een boek schreef over rationaliteit en denkfouten. In het interview zegt hij: "Veel problematischer dan nepnieuws zijn de complottheorieën en pseudowetenschappelijke opvattingen die eindeloos worden herhaald. Er bestaat geen simpele oplossing om die ideeën tegen te gaan. Dit soort opvattingen zijn nu eenmaal nauw verbonden met iemands identiteit. Iemand daar vanaf willen brengen is hetzelfde als een diepreligieuze katholiek ervan willen overtuigen dat Jezus nooit heeft bestaan.” [NRC]
Helaas gaat onze student-assistent Kim het team van Nieuwscheckers verlaten, omdat ze vanaf 1 november begint met haar stage bij de wetenschapsredactie van de Volkskrant. We wensen haar veel succes!
Heb je tips, vragen of suggesties?
Mail ons dan op nieuwscheckersleiden@gmail.com. Een tweet naar @nieuwscheckers kan ook.
Tot de volgende!
Peter, Alexander, Kim en Jord