Explainer over de Europese verkiezingen, 'kansloze asielaanvragen', debunkvideo's en veel meer
Tekorten op de arbeidsmarkt, 'kansloze asielaanvragen' en meer
'Zonder vluchtelingen meer tekorten op de arbeidsmarkt'
Volgens Jan Paternotte (D66) zouden we zonder vluchtelingen nog meer tekorten hebben op de arbeidsmarkt. 'Ongelooflijk dat sommige politici liever de grenzen sluiten en onze economie in de sloot rijden', twitterde hij. Wij beschouwen de claim als deels onwaar. Een deel van de statushouders vindt namelijk werk in Nederland, dus die lossen inderdaad een tekort op. Maar het merendeel van de statushouders blijkt werkloos. Lees de factcheck hier.
Politifact noemt Sputnik-foto van Notre-Dame ten onrechte vals
Zoals we vorige week al schreven in de nieuwsbrief, gingen (en gaan) er veel hoaxes rond op social media over de brand in de Notre-Dame. Politifact beschuldigde de Russische website Sputnik van manipulatie van een foto waarop twee mannen te zien zijn en de brandende kerk. Er is echter geen reden om aan te nemen dat deze foto gemanipuleerd is, schrijft factchecker Peter Burger. De uitgebreide analyse staat hier.
'Asielaanvragen van migranten op de Sea Watch zijn kansloos'
Tweede Kamerlid Remco Dijkstra (VVD) vindt dat het maar eens afgelopen moet zijn met de reddingsacties van de Sea Watch in de Middellandse Zee. Het Duitse reddingsschip, dat vaart onder Nederlandse vlag, helpt boten met migranten in nood die vanuit Noord-Afrika het Europese vasteland trachten te bereiken. ‘Omdat de Sea Watch daar ligt, zijn 37.000 mensen naar Europa gekomen die kansloos zijn, want ze zijn illegaal’, aldus Dijkstra. Die claim is onjuist: migranten kunnen asiel aanvragen en die aanvragen zijn niet kansloos.
'Er vallen per jaar 10.000 containers in de zee'
Dat stelt GroenLinks-Tweede Kamerlid Suzanne Kröger en staat in een nieuwsbericht op de website van de partij. Het aantal moet volgens Kröger naar beneden zodat containerrampen zoals bij de Wadden, voorkomen kunnen worden. Maar er circuleren veel verschillende getallen over het gemiddelde aantal containers dat ieder jaar in de zee belandt, en het is niet duidelijk waar de 10.000 vandaan komt. Daarom beschouwen wij de claim als ongefundeerd.
Koeienmelk uit Europa vs. India
In Europa en India wordt evenveel koeienmelk geproduceerd, maar India heeft daar vijf keer zoveel koeien voor nodig en dat zorgt voor veel meer methaanuitstoot, stelt CDA-Tweede Kamerlid Geurts in een opinieartikel. Dat is deels onwaar, blijkt uit onze factcheck. In grote lijnen klopt de bewering dat in Europa en India evenveel koeienmelk wordt geproduceerd, maar dat India daar vijf keer zoveel koeien voor nodig heeft. Kanttekeningen: het gaat niet om koeien, maar om rundvee (koeien én buffels) én in India zijn niet vijf, maar vier keer zoveel melkrunderen als in de EU. Het klopt dat dezelfde hoeveelheid melkproductie in India aanzienlijk meer methaanuitstoot oplevert dan in de EU, namelijk het dubbele.
Explainer: verschillen in kiesdrempels, stemdagen en opkomstplicht per Europese lidstaat
De 28 landen die eind mei naar de stembus gaan om het Europees Parlement te kiezen, stemmen niet allemaal op dezelfde manier. Ze verschillen qua data, kiesdistricten, opkomstplicht, kiesdrempels en stemsytemen. Op onze website staat nu een explainer waar je precies kan zien wanneer welk land naar de stembus gaat, en waarom we niet één Europees kiessysteem hebben.
De video's van Nieuwscheckers
Sinds kort maken we ook video's bij onze factchecks, of presenteren we een debunk in de vorm van een filmpje.
Deze week maakten we onderstaande video. Dumpert postte een video waarop je zou kunnen zien hoe 'boze moslims op brute wijze een politieagent in elkaar slaan in Kopenhagen'. De beelden komen niet uit Kopenhagen, maar uit Algiers. Bekijk onze debunkvideo hier:
En vorige week schreven we al over de onbetrouwbare crowdsource-methode van enquêtebureau Numbeo. Daar maakten we ook een video bij. Bekijk 'm hier.
FactCheck071: Met kap bedreigde bomen staan niet in plangebied
De komende tijd checkt politiek verslaggever Sebastiaan van der Lubben uitspraken uit de Leidse gemeenteraad. De factchecks staan op zaterdag in het Leidsch Dagblad en later op onze website.
Vorige week checkten we de volgende uitspraak: 'De Leidse gemeenteraad heeft in 2016 ingestemd met de kap van drie bomen bij de kruising Rijnsburgersingel en het Schuttersveld.' Ons oordeel: onwaar. De reden daarvoor is dat de bomen niet staan ingetekend in het plangebied dat is afgebeeld in het raadsvoorstel van 16 februari 2016. Meer over deze claim en de bomen vind je hier.
De redactie breidt verder uit
Vanaf woensdag 1 mei zal Thomas Borst onze redactie fulltime komen versterken tot de Europese verkiezingen. Thomas heeft kort geleden de masteropleiding Journalistiek en Nieuwe Media afgerond, en stage gelopen op de politieke redactie van de Volkskrant. Welkom Thomas!
En verder...
Binnenkort kun je op Twitter, met het oog op de Europese verkiezingen, tweets rapporteren die de verkiezingen verstoren: bijvoorbeeld door gebruikers te melden die mensen wijsmaken dat je ook via SMS kan stemmen.
Facebook breidt het factcheckprogramma verder uit in Europa: Ellinika Hoaxes in Griekenland, FactCheckNI in Noord-Ierland, Faktograf in Kroatië, Observador in Portugal en Patikrinta 15min in Litouwen doen vanaf nu mee.
Chris Aalberts schreef een interessant stuk over nepnieuws en factchecken, onder de titel 'Zonder betalende abonnees geen feiten maar meningen'. 'Controle van feiten en het doorprikken van meningen kost veel tijd en dus geld, opinies zijn snel en goedkoop. Rara wat horen we het meest? Het grote publiek betaalt niet meer voor journalistiek en iedereen klaagt over de kwaliteit ervan, maar lijkt niemand te willen begrijpen dat feiten een prijs hebben.'
Agenda
Op 9 mei neemt minister Ollongren in Nieuwspoort een advies in ontvangst van de Raad voor het Openbaar Bestuur. 'Zoeken naar waarheid' gaat over waarheidsvinding in de democratie in het digitale tijdperk. Nieuwscheckers zal die dag afsluiten met een presentatie.
Ook op 9 mei: het Onderwijsfestival van Universiteit Leiden. Om 12.15 uur geven wij een workshop en vertellen we over de ontwikkeling van Nieuwscheckers door de jaren heen. Iedereen is welkom, wel even aanmelden.
Reuters Institute organiseert in juli een summer school, waar desinformatie ook uitgebreid aan bod zal komen in de vorm van seminars.
1-12 juli: Summer School Trolls, Bots and Dictators van het Digital Methods Initiative, Universiteit van Amsterdam.
En ten slotte: lees of hoor je een uitspraak die je niet vertrouwt? Stuur 'm dan naar ons door, en wie weet gaan we ermee aan de slag. Je kan ons bereiken via DM op Twitter, een privébericht op Facebook, Instagram of per mail: nieuwscheckersleiden@gmail.com.
Dat was de nieuwsbrief van deze week. Tot volgende week!
Peter Burger, Alexander Pleijter, Enith Vlooswijk, Fiorella Opromolla & Clémence Overeem