De existentiële angst voor AI
De mens tegenover de machine. In discussies over de gevaren van AI komen zorgen over existentiële risico’s regelmatig aan bod. Deze week tekenden duizenden Nederlanders een petitie tegen de opmars van kunstmatige intelligentie. Een belangrijke beweegreden: het gevaar van AI voor de mensheid. Deze angst is niet alleen ongegrond, maar dreigt ook de reële risico’s te overschaduwen. In deze nieuwsbrief zetten we de ontwikkelingen in het AI debat voor je uiteen en testen we opnieuw de factcheck-skills van chatbots.
Existentiële zorgen leiden af van werkelijke gevaren van AI
1100 internationale experts gingen hen al voor, maar deze week tekenden ook veel Nederlandse prominenten een petitie tegen de opmars van AI. Onder anderen opiniemaker Sander Schimmelpenninck en oud-politici Gert-Jan Segers en Lodewijk Asscher tekenden de petitie genaamd Control AI. De initiatiefnemers pleiten voor meer Nederlandse wetgeving om de ontwikkeling van AI te reguleren en te bedwingen. [Trouw] [RTL]
Zorgen over de gevaren van AI zijn in de afgelopen maanden sterk toegenomen. In maart ondertekenden internationale hoogleraren, techmedewerkers en AI-experts al een brief waarin werd opgeroepen om tijdelijk te stoppen met de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Nu lijkt ook in Nederland een grens bereikt. De petitie is opgezet door voormalig D66-Kamerlid en oprichter van Bureau Digitale Zaken Kees Verhoeven en voormalig VVD-campagnestrateeg Mark Thiessen. In een opiniestuk in De Volkskrant lichten Verhoeven en Thiessen hun zorgen toe.
Een opvallende beweegreden van de initiatiefnemers is het existentiële risico dat kunstmatige intelligentie zou inhouden. Op hun website schrijven ze dan ook over angst voor “het scenario dat AI tegenover de mens komt te staan.” Bovendien linkt de site naar PauseAI, waar meer informatie te vinden is over de gevaren van kunstmatige intelligentie en zelfs wordt gewaarschuwd voor het uitsterven van de mensheid.
Dit doemscenario werkt natuurlijk goed als promotie voor een petitie, maar zorgt er ook voor dat de reële risico’s ondersneeuwen. Onderzoeker Alix Rübsaam, expert op het gebied van de maatschappelijke impact van nieuwe technologie, schoof aan bij de Tegenlicht Podcast om uit te leggen waarom we nog niet hoeven te vrezen voor het einde van de mensheid en hoe de reële gevaren van AI er dan wel uitzien. Rübsaam waarschuwt bijvoorbeeld voor de reproductie van vooroordelen en het gebrek aan begrip van de werkelijke functies van AI. Beluister de hele podcast hier.
Factchecken met chatbots
ChatGPT heeft gezelschap gekregen van Google’s Bard en Bing AI van Microsoft. We lieten de drie bots dezelfde bewering checken om te zien met welk oordeel en bronnen ze op de proppen komen. Bing AI heeft op dit moment een voorsprong. Waar ChatGPT en Bard veel serieus klinkende onzin presenteren, maakt Bing met de juiste instellingen minder fouten. Lees hier de resultaten van Nieuwscheckers’ chatbots-test.
Factchecks van andere media
Helikopter steekt Canadees bos in brand om grotere brand te bedwingen
Brand met brand bestrijden klinkt tegenstrijdig en volgens een virale TikTok is het zelfs bewijs van ‘klimaathysterie’, maar de Canadese brandweer past de methode wel degelijk toe om het vuur te bedwingen. De beelden waar de TikTok naar verwijst zijn afkomstig van het YouTube-kanaal van de British Columbia Wildfire Service (BCWS), de overheidsdienst die natuurbranden bestrijdt in de Canadese provincie British Columbia. In de originele video legt de organisatie uit wat het nut is van de ‘geplande ontbrandingen’. [Knack]
Echtheid foto Servische president kan niet worden geverifieerd.
Op Servische sociale media wordt de echtheid van een foto van president Aleksandar Vucic in twijfel getrokken. Volgens verschillende nieuwsmedia bezocht Vucic een basisschool waar op 3 mei een dodelijke schietpartij plaatsvond. Op de foto is te zien hoe de president voor een boek zit dat op een rouwregister lijkt, in de achtergrond zijn kindertekeningen op de muur geplakt. Knack zocht samen met verschillende beeldexperts en softwareanalyses uit of de foto gemanipuleerd is. Het team van experts kon helaas geen sluitend bewijs opsporen. De echtheid van de foto kan dus niet worden bevestigd of ontkend.
Tijdschriften publiceerden geen voorpagina’s over Erdogan voor de verkiezingen
In de aanloop naar de Turkse verkiezingen zouden Westerse tijdschriften volgens een twitteraar massaal negatieve voorpagina’s aan Recep Tayyip Erdogan hebben gewijd. De twitteraar verwijst in zijn bericht naar 12 voorpagina’s van onder andere Time, Der Spiegel en The Economist. Hoewel de voorpagina’s echt bestaan, bevestigt Factcheck Vlaanderen dat ze geen van allen in 2023 zijn gepubliceerd. Bovendien ging de desbetreffende verzameling voorpagina’s al rond tijdens de verkiezingen in 2018.
En verder…
De factcheckers van Maldita Bulo toeren met een bus door Spanje om ouderen te waarschuwen voor nepnieuws en online oplichting. Maar ze krijgen ook te maken met bedreigingen. [Trouw]
BBC-journalist Marianna Spring stelt de hoofdredacteur van complotkrant The Light kritische vragen over oproepen tot geweld tegen politici, medici en anderen.
ISD Global deelt tips voor het monitoren van online haat die omslaat in offline actie.
Rusland omzeilt nog steeds de online blokkade van de EU met sites die lijken op Franse media. De sites worden door Russische ambassades gepusht via sociale media. [Politico]
Nederlandse complotdenkers richten hun pijlen op de ‘15-minutenstad’. Het concept, dat door planologen wordt gebruikt om de bereikbaarheid binnen steden te bevorderen, wordt volgens complotdenkers juist door de overheid gebruikt om de vrijheid van burgers te beperken. [Het Parool]
Wetenschapsjournalist Adriaan (‘Sjamadriaan’) ter Braack strijdt op sociale media tegen pseudowetenschap. In een interview met de Volkskrant legt Ter Braack uit hoe hij de gezondheidsfabeltjes van wellness-influencers onderuit haalt.
Een meerderheid van de Tweede Kamer pleit voor maatregelen tegen desinformatie op sociale media, maar over de manier waarop verschillen de meningen. [ND]
Kijktip: Tegenlicht - De Prijs van AI
Ter afsluiting van deze AI-editie van de nieuwsbrief raden we je aan om de nieuwste aflevering van Tegenlicht te kijken. In ‘De prijs van AI’ duikt VPRO Tegenlicht in de black box van de AI-industrie in en buiten Silicon Valley. De hele aflevering is via deze link te bekijken. Heb je niet zo veel tijd? Kijk dan hieronder de verkorte uitzending:
Agenda:
Onze agenda is deze week verdacht leeg... Weet jij wat we missen, laat het ons dan vooral weten! Mail je tip naar nieuwscheckersleiden@gmail.com of stuur een tweet naar @nieuwscheckers.
Team Update!
Het Nieuwscheckersteam mag een nieuwe editie verwelkomen: vanaf volgende week maakt Marieke Kuypers deel uit van onze bonte verzameling factcheckers. Marieke won in 2022 de Piramidependel voor haar factchecks op TikTok, werkte aan de YouTube serie Pointer Checkt en heeft sinds kort haar eigen podcast. Welkom Marieke!