Crowdfunding op 50%
Crowdfunding: op de helft!
Tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen wil Nieuwscheckers beweringen van politici controleren. Onze crowdfundingscampagne om dat project te financieren bereikte dankzij alle gulle gevers deze week de helft van het benodigde bedrag. We gaan door tot 2 april (Internationale Factcheckdag) - donaties blijven welkom op Steunleiden.nl.
Zoals een van de donateurs schreef: "Ik maak me zorgen om de invloed van desinformatie op de komende verkiezingen. De Nieuwscheckers kunnen daar iets tegen doen."
Factchecks van andere media
Minder seks door snurken?
Flink balen als je snurkt, want dan heb je minder seks dan de niet snurkende medemens. Dat stond in een persbericht dat de Kliniek Slapen en Apneu deze werk verspreidde. Of dat echt zo is, is maar de vraag, want de kliniek heeft er geen echt onderzoek naar gedaan, en er is te weinig wetenschappelijk onderzoek om dit met zekerheid te kunnen zeggen. Aldus de factcheck van de Volkskrant.
Geen stijging lonen door arbeidsmigranten?
Migranten die naar Nederland komen om te werken, zorgen ervoor dat de lonen hier niet stijgen. Dat zei SP-leider Lilian Marijnissen bij WNL Op Zondag. EenVandaag checkte of dat zo is. Experts en onderzoeken zeggen dat Marijnissen het bij het verkeerde eind heeft.
Carrière maken in de wetenschap
Volgens hoogleraar Marceline van Furth stijgen mannen in de wetenschap makkelijker op de carrièreladder dan vrouwen. NRC Checkt dook in de cijfer en ontdekte dat dit helemaal niet het geval is, want vrouwelijke wetenschappers zijn bezig met een inhaalslag.
Harder rennen door testosteron?
Rennen vrouwen met een hoger testosterongehalte in hun bloed harder? Volgens Tom Wiggers, oud-atleet en nu sportarts in opleiding, zou Caster Semenya door haar hoge testosteronproductie zelfs een voordeel van vijf tot zes seconden op de 800 meter hebben. Maar NRC Checkt concludeert: Op grond van wetenschappelijke studies is deze bewering niet hard te maken.
Zombienieuws: pissebedden tegen hooikoorts
Sommige nieuwtjes blijven terugkomen, ook al zijn ze al tien keer doodgecheckt.
Wat te doen tegen hooikoorts? Onder het motto 'baat het niet dan schaadt het niet' publiceerden PZC en AD.nl een gemakzuchtig stuk over hooikoortsremedies zoals medisch tapen en pissebedden slikken. Allebei waren al door ons en door andere factcheckers bestempeld als onwaar. Lees onze factchecks over medisch tapen en over de pissebeddenkuur.
Frikandellen zijn gezond, volgens pulpnieuwssite Dagelijkse Krant. Dat zou blijken uit onderzoek. Onzin: dat onderzoek bestaat niet en vanwege de verzadigde vetten en het zout dat ze bevatten, raadt het Voedingscentrum frikandellen af. Lees onze factcheck
Onderzoek: Desinformatie in India
Met het oog op de algemene verkiezingen in april en mei brachten de Indiase factcheckers van Factly een rapport uit over desinformatie. Een van de ernstigste gevallen daarvan zijn de geruchten op WhatsApp die de afgelopen jaren leidden tot lynchpartijen van vermeende kinderkidnappers. Een van de problemen van India is dat een groot deel van de bevolking ongeletterd is. Een bijzonder middel dat de polite heeft ingezet om mensen te waarschuwen tegen valse kidnapgeruchten, is communicatie in de vorm van zang en dans.
Volgens Factly zijn jongeren onder de 20 en ouderen boven de 50 het gevoeligst voor valse berichten. Als ze die via Facebook, WhatsApp of Twitter met vrienden delen, doen ze dat niet om bewust misleidende informatie te verspreiden, maar op grond van vooroordelen en verontwaardiging.
Het 125 pagina's tellende onderzoek is gebaseerd op een - niet al te betrouwbare - websurvey en uitvoerige interviews met vertegenwoordigers van media, politie, beleidsmakers en andere betrokkenen. Geen enkele politicus wilde meewerken aan het onderzoek en van de techbedrijven lieten slechts twee medewerker van Google en Whatsapp zich - anoniem - interviewen. (samenvatting, rapport)
En verder...
Sinds deze week verbiedt NU.nl lezersreacties die klimaatverandering of de invloed van de mens daarop ontkennen. Want, aldus Gert-Jaap Hoekman (hoofdredacteur) en Colin van Hoek (chef redactie): 'NU.nl heeft een verantwoordelijkheid om bezoekers van betrouwbare informatie te voorzien.' (Blog van Hoekman en van Hoek).
Nieuwscheckers was zelf even nieuws deze week. 'Factchecken Facebook loopt stuk op aansprakelijkheid', kopte NRC. De kwestie van juridische kosten als factcheckers worden aangeklaagd wegens smaad of laster waren het breekpunt in onderhandelingen over voortzetting van het werk van Nieuwscheckers als externe factchecker voor Facebook.
Met een debat in het Haagse Huis van Europa, onder leiding van talkshowhost Robert Jensen, presenteerde de PVV een rapport over de media, Nepnieuws en de Europese Unie, door Sid Lukkassen. Uit het verslag door de Volkskrant: '"Wat de media brengt is één grote huichelarij", vat Jensen de stemming in de zaal samen, die enthousiast reageert telkens als de geloofwaardigheid van de journalistiek in twijfel wordt getrokken.'
Facebook heeft vijftienduizend moderators in dienst die onder meer gewelddadige beelden moeten onderscheppen. Journalist Casey Newton sprak met een aantal Amerikaanse moderators over hun emotioneel belastende en slecht betaalde werk. Sommige ontwikkelen een post-traumatische stress-stoornis, anderen gaan geloven in de samenzweringstheorieën over de Holocaust, 9/11 en schietpartijen op scholen die ze moeten beoordelen (The Verge)
'“Muslims are criminals” is clearly illegal in Belgium and France, likely legal in Denmark and Italy, and likely illegal in England and Germany. (And banned by Facebook.)' Longread van Vanity Fair over het hate speech-beleid van Facebook.
Facebook is te weinig transparant over inspanningen om desinformatie te bestrijden en werkt nog in te weinig EU-landen samen met fatcheckers, vindt de Europese Commisie. (persbericht Europese Commissie en artikel The Guardian)
In Mexico is factchecken bittere noodzaak. Omdat mensen vermoord worden door valse berichten die op WhatsApp worden verspreid. En omdat verkiezingen bol staan van de desinformtie. Mexicaanse factcheckers doen wat ze kunnen, maar lopen tegen de grenzen van het mogelijk aan. (Pacific Standard)
Goed nieuws: Find IT! is gelanceerd. Het is lesmateriaal om kinderen te leren hoe ze informatie op betrouwbaarheid kunnen beoordelen. Er zijn vijf lessen van een uur, helemaal gratis.
Agenda
12 april: wetenschapsjournalistiek in tijden van nepnieuws. Middagsymposium in de Veerensmederij in Amersfoort, met o.a. Nieuwschecker Alexander Pleijter en framingexpert Baldwin Van Gorp. Toegang gratis, wel even aanmelden.
Tot slot: vergeet niet om naar SteunLeiden.nl te gaan voor een donatie zodat Nieuwscheckers tijdens de campagne voor de Europese verkiezingen hard aan de slag kan met factchecken. Help ons aan de 100%!
Tot volgende week!
Peter Burger
Alexander Pleijter