AI-beeld van paus in hippe jas zaait verwarring
AI-beeld van paus in hippe jas zaait verwarring
Het is tijd om de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie stil te leggen. Dat schrijven meer dan 1100 experts in een open brief. Hoe slimmer AI wordt, hoe moeilijker het is om de gevolgen te overzien. Een misleidende foto van de paus is dan nog kinderspel, de briefschrijvers uiten zorgen over een compleet verlies van de samenleving. We duiken in de inhoud van de brief en vragen ons af waar de grens tussen twijfel en paniek ligt.
AI: De fragiele balans tussen twijfel en paniek
Paus Franciscus staat bekend om zijn vooruitstrevende interpretatie van het christelijke geloof en gevoel voor humor. Voor veel socialemediagebruikers leek het dan ook niet ondenkbaar dat de paus door de straten van Rome zou paraderen in een stijlvolle witte jas. Toch bleken de beelden van de paus in een soort hippe ‘rapper-outfit’, een AI-maaksel. Het zijn juist dit soort gevallen, waarbij fictie zo dicht bij de werkelijkheid ligt, waardoor bij AI-sceptici de rillingen over de rug lopen. [The Guardian; RTL]
In de vorige editie van deze nieuwsbrief wezen we op AI-gegenereerde beelden van de arrestatie van Donald Trump. De foto’s zaaiden verwarring en passen binnen een patroon van misleiding met hulp van AI. Ook ChatGPT blijkt geen expert in het onderscheid tussen feit en fictie. VRT zette uiteen hoe artificiële intelligentie nepartikelen citeert als bronnen en hoe chatbots soms letterlijk nepnieuws maken.
In lijn met deze zorgen roepen experts in een open brief op om tijdelijk te stoppen met de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. De brief werd door meer dan 1100 personen ondertekend, waaronder machtige experts, hoogleraren en techwerknemers. Zelfs eigenaren van AI-start-ups en gespecialiseerde onderzoekers hebben een plaats op de lijst. De schrijvers van de brief vragen zich af in hoeverre we “risico lopen onze samenleving kwijt te raken” en willen eerst meer kritische reflectie zien over de gevolgen van AI.
Toch is er ook een stem die waarschuwt voor overhaaste paniek. Trouw-columnist Ilyaz Nasrullah betoogt dat juist de angst voor AI ons in het nauw zal drijven. Nasrullah illustreert zijn punt aan de hand van een optreden van internetondernemer Alexander Klöpping bij talkshow Op1. Klöpping overschatte in zijn verhaal het kunnen van Chat-GPT en zaaide hiermee, volgens Nasrullah, onnodig angst. Nasrullah schuift de zorgen over de risico’s van AI niet volledig uit beeld, maar waarschuwt wel voor de misinformatie die opduikt in het bijzijn van angst.
Of AI-bedrijven gehoor zullen geven aan de schrijvers van de open brief is nog maar de vraag. In de tussentijd lijkt paniek over de risico’s van AI ook niet het antwoord. Wel wijzen we je graag op tips om zelf AI-beelden te herkennen; AFP zette er een aantal op een rij. Met als belangrijkste tip: gebruik vooral je gezonde verstand. Als de jas van de paus te cool lijkt om echt te zijn, klopt dat waarschijnlijk ook.
Factchecks van andere media
Nep-video van Poetin circuleert op Twitter
Beelden van een oude toespraak van Vladimir Poetin verschijnen inclusief misleidende aanpassingen online. In een Twittervideo lijkt de Russische president onder andere te beweren dat Europa geleid wordt door “satan aanbiddende leiders” en dat burgers geïndoctrineerd worden met propaganda. In de originele speech, oorspronkelijk verschenen tijdens de eerste fase van de oorlog met Oekraïne, komen deze uitspraken niet voor. De beweringen zijn aan de hand van een fictieve voice-over en ondertiteling aan de video toegevoegd. [Factcheck Vlaanderen]
Video Trumpaanhangers dateert uit 2020
Donald Trump staat opnieuw in de schijnwerpers. De voormalige Amerikaanse president werd deze week officieel aangeklaagd voor de uitbetaling van zwijggeld. De rechtszaak gaat gepaard met desinformatie en misleidende beelden. Vorige week wezen we op AI-gegenereerde afbeeldingen van de arrestatie van Trump. Deze week ontstond er verwarring over beelden van Trumpaanhangers die steun zouden uiten voor de vervolgde president. De video is echt, maar niet recent. In werkelijkheid kwam de menigte samen voorafgaand aan de presidentsverkiezingen van 2020. [dpa]
Oude Time-covers geen bewijs van afkoeling aarde
In een populaire Facebookpost waarschuwt de Vlaamse ondernemer Vincent Vanderputte voor ‘apocalyptische onheilstijdingen’ over het klimaat. Volgens Vanderputte zou Time in de jaren ‘70 zelfs hebben gerapporteerd over de afkoeling van de planeet. Hij lijkt deze bewering te baseren op oude voorpagina’s van het Amerikaanse blad. Knack concludeert dat Vanderputte de beelden verkeerd interpreteert. Meerdere covers gaan juist over de opwarming van de aarde. Andere edities gaan wel over kou, maar niet over het klimaat.
Onderzoek: Antisemitisme op Twitter verdubbeld sinds overname door Musk
Na de aankoop van Twitter door Elon Musk in oktober vorig jaar verdubbelde het aantal Engelstalige antisemitische tweets. Dat blijkt uit onderzoek door ISD Global. Ook werden in de elf dagen na de overname meer accounts aangemaakt die antisemitische berichten verspreiden dan in de elf dagen daarvoor.
Van de tien terugkerende thema’s in de antisemitische berichten heeft het merendeel betrekking op complottheorieën, zoals die over de macht van George Soros en andere ‘Joodse financiers’, Holocaustontkenning en Oekraïne als een geheim Joods bolwerk. Een van de pieken in aantallen tweets bestond uit steunbetuigingen aan Kanye West.
Antisemieten voelden zich kennelijk aangemoedigd door Musks beloften van een grotere vrijheid van meningsuiting. Musk heeft ook toegezegd dat hij haattweets zou bestrijden, maar daar vonden de onderzoekers weinig bewijs voor: minder dan tien procent van de antisemitische tweets bleek later verwijderd (door Twitter of door de accounts zelf), maar dat aantal was te verwaarlozen vergeleken met de toename van antisemitische tweets. Ook het ‘deboosten’ van haattweets, waarbij Twitter ze minder zichtbaar maakt en zo het aantal likes en retweets verlaagt, bleek nauwelijks effect te hebben.
En verder…
YouTube-kanaal Roddelpraat verwijderde maandag een video over de affaire van NOS-presentator Tom Egbers. Volgens de Volkskrant noemden de presentatoren het slachtoffer bij een verkeerde naam. [Nu.nl]
Misleidende berichten over het conflict in Oekraïne verspreiden zich in Latijns Amerika door Spaanstalige Russische propaganda. [Reuters]
Comedian Jandino sluit zich in recente uitspraken aan bij complottheorieën over 9/11 en de maanlanding. De gemeente Arnhem heeft besloten een uitnodiging voor ‘De week van het geld’ in te trekken. [De Stentor]
In een medialandschap dat wankelt onder het gewicht van desinformatie roept Villamedia-redacteur Trudy Brandenburg-Van de Ven op tot een einde aan 1-aprilgrappen.
Slowakije ving in het afgelopen jaar ongeveer 60.000 Oekraïense vluchtelingen op. Maar steun voor deze hulp zwakt af door de invloed van Russisch nepnieuws. [FD]
Wat begon met twijfels over de farmaceutische industrie eindigt met werkeloosheid en een kapotte relatie. De Provinciale Zeeuwse Courant sprak met “wappie van het eerste uur” Peter Slagter.
Het OM heeft 4 jaar cel geëist tegen complotdenker Micha Kat. Kat stond terecht voor opruiing tot geweld tegen onder andere RIVM-baas Jaap van Dissel en het Algemeen Dagblad. [AD]
Luistertip: Complotdenkers keren zich tegen BBB
Caroline van der Plas werd dankzij haar verzet tegen de coronamaatregelen met open armen ontvangen door complotdenkers. Maar hun steun blijkt van korte duur. Met de historische overwinning van BBB in het achterhoofd verklaart Volkskrant-verslaggever Robert van de Griend waarom Caroline haar achterban ziet veranderen. Luister de aflevering van De Volkskrant Elke Dag hier.
Agenda
April
20 - Benedmo-webinar: Making factchecks work. Door onderzoekers Michael Hameleers en Marina Tulin. Schrijf je hier in.